مشخصات پژوهش

عنوان	مقایسه جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه Ophrys schulzei Bornm. & Fleischm در محیط کشت‌های مختلف درون شیشه‌ای
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	ارکید، اهلی‌سازی، پروتوکورم، Malmgren، Orchimax
چکیده	Ophrys schulzei، گونه‌ای ارکید است که بخش زیرزمینی آن‌ کاربردهای زیادی در صنایع غذایی و دارویی دارد. درصد جوانه‌زنی پایین، شرایط اکولوژیکی خاص مورد نیاز و برداشت‌های بی‌رویه و غیر اصولی از این گیاه موجب شده که جمعیت آن‌ در عرصه طبیعی به شدت کاهش یافته و در معرض خطر انقراض قرار گیرد. بنابراین ارزیابی روش‌های مختلف تکثیر این گیاه به‌منظور حفاظت برون‌جای و نیز تکثیر و اهلی‌سازی آن، از ضروریات است. در این پژوهش، جوانه‌زنی، تشکیل پروتوکورم و شاخص‌های رشدی گیاهچه Ophrys schulzei در 5 نوع محیط کشت درون شیشه ای شامل Malmgren،Orchimax ،P723 ،1/4 MS و1/4 B5 در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار طی سال‌های 1398 تا 1400 در مرکز پژوهشی اصلاح و توسعه گیاهان دارویی دانشگاه کردستان مورد ارزیابی قرار گرفت. بیش‌ترین (25/26 درصد) و کم‌ترین (0 درصد (درصد جوانه‌زنی به‌ترتیب در محیط کشت‌های Malmgren و Orchimax مشاهده شد. پروتوکورم‌ها در محیط کشت Malmgren زودتر از سایر محیط کشت‌ها (19/33 روز پس از کشت بذر) بوجود آمدند. در محیط کشت 1/4 MS، پروتوکورم‌ها پس از بوجود آمدن در همان حالت باقی ماندند و هیچ گونه تغییر قابل توجهی در آن‌ها مشاهده نشد. مریستم‌های اولیه در محیط کشت Malmgren، زودتر از دو محیط کشت 1/4 B5 و P723 (105/66 روز پس از کشت بذر) ظاهر شدند. فقط در سه محیط کشت P723، Malmgren و 1/4 B5، گیاهچه تشکیل شد. بیش‌ترین وزن پروتوکورم‌ (0/12 گرم) متعلق به محیط کشت Malmgren، و بیش-ترین طول ریشه‌ (21/44 میلی‌متر)، وزن ریشه‌ (0/19 گرم)، وزن اندام هوایی (0/05 گرم)، طول گیاهچه (45/98 میلی‌متر) و وزن گیاهچه (0/37 گرم)، متعلق به گیاهچه‌های محیط کشت P723 بود. از نظر تعداد ریشه و طول اندام هوایی گیاهچه، بین سه محیط کشت مذکور تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. به‌طور کلی، از بین محیط کشت‌های مورد مطالعه، Malmgren و P723 محیط کشت‌های مناسب‌تری جهت تولید گیاهچه Ophrys schulzei شناخته شدند.
پژوهشگران	یاور وفائی (نفر چهارم)، علی اکبر مظفری (نفر سوم)، جلال خورشیدی (نفر دوم)، فروزان ولدی (نفر اول)