مشخصات پژوهش

عنوان	تنوع زیستی بندپایان خاکزی در عرصه های جنگلی
نوع پژوهش	طرح پژوهشی خاتمه یافته
کلیدواژه‌ها	بندپایان، تغییر کاربری، تنوع زیستی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، جنگل های زاگرس
چکیده	با توجه به اینکه طی دهه های گذشته بخش وسیعی از مناطق جنگلی زاگرس در غرب ایران دستخوش تغییر کاربری قرار گرفته است، بنابراین این پژوهش با هدف بررسی اثر تغییر کاربری اراضی جنگلی دست نخورده به کاربری های جنگل های تخریب شده، جنگل دست کاشت با سوزنی برگان، زراعت، باغ و آگروفارستری بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در جنگل زاگرس در غرب ایران و همچنین اثر آن بر تنوع زیستی بندپایان انجام گرفت. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که، در اراضی تغییر کاربری یافته به دلیل برداشت گیاهان از زمین وکاهش لاشبرگ اضافه شده به خاک، به هم خوردن خاک در اثر کشت و زرع و عملیات شخم زنی اکثر عناصر غذایی خاک تحت تاثیر قرار گرفته است، به گونه ای که میزان نیتروژن، فسفر، کربن و هدایت الکتریکی خاک در اثر کاهش مواد آلی در نتیجه برداشت های مداوم، کاهش یافته است. بعلاوه برای بافت خاک نیز مشاهده شد که تغییر کاربری باعث کاهش ذرات شن و افزایش ذرات رس و سیلت و در نتیجه، سنگین شدن بافت خاک شده است. بررسی تنوع زیستی بند پایان مختلف از جمله سه راسته از کنه ها Acariکه عبارتند از نهان استیگمایان Oribatida، پیش استیگمایان Prostigmata و میان استیگمایان Mesostigmata و خانواده های مختلف رده پادمان ها ( دم فنری ها) Colembolla نیز با استفاده از شاخص های عددی غیر پارامتریک، نمودار رتبه-وفور و روش ریرفکشن نشان داد که ترکیب جوامع گروه های مختلف بندپایان تحت تاثیر تغییر کاربری اراضی در عرصه های زیستی مورد مطالعه قرار گرفته اند، بصورتیکه در مورد راسته نهان استیگمایان Oribatida از کنه ها جنگل دست نخورده روستای پیرصفا و توده سرو ایستگاه گاران تنوع زیستی مناسب تری را در سطح خانواده نسبت به دو عرصه جنگل بلوط و ایستگاه گاران داشت. در مورد راسته پیش استیگمایان Prostigmata نیز با وجود بالا بودن غنای موجود در عرصه های طبیعی ایستگاه گاران و روستای پیر صفا اما مناسب ترین توزیع یکنواختی و تنوع در عرصه تغییر کاربری داده شده سوزنی برگ در ایستگاه گاران دیده شد. در بررسی تنوع راسته میان استیگمایان Mesostigmata هم هر سه عرصه تقریبا روند یکسانی را از نظر توزیع یکنواختی و تنوع در سطح خانواده نشان دادند. در مورد رده پادمان ها ( دم فنری ها) Colembolla نیز از نظر نظر خصوصیات تنوع زیستی در سطح خانواده جنگل دست نخورده روستای پیرصفا نسبت به دو عرصه زیستی دیگر در سطح بالاتری قرار داشت. در مجموع، بیشتر عناصر خاک تحت تاثیر تغییر کاربری قرار گرفتند به صورتی که با تغییر کاربری جنگل دست نخورده به سایر کاربری ها و یا با استفاده بیش از حد از جنگل و تخریب آن، مقدار عناصر مورد مصرف گیاهان به صورت معنی داری کاهش یافت. همچنین با توجه به نتایج بدست آمده تنوع زیستی بندپایان گروه های مختلف واکنش های متفاوتی به تغییر اراضی جنگلی نشان می دهند اما بطور کلی در اکثر گروه ها اراضی جنگلی دست نخورده تنوع بالاتر و توزیع یکنواخت تری را از نظر تنوع در سطح خانواده نشان می دهند.
پژوهشگران	امید جوهرچی (همکار)، نرگس پردل (همکار)، زاهد شاکری (همکار)، مصطفی میرزایی (همکار)، سعید پاک طینت سئیج (همکار)، اسماعیل باباییان (همکار)، وحید حسینی (همکار)، حامد غباری (همکار)، کیومرث محمدی سمانی (مجری اول)