مشخصات پژوهش

عنوان	ثعلب های خاکرُست ایران: جوانه زنی غیرهمزیست درون شیشه ای پیش نیازی برای حفاظت ژنتیکی
نوع پژوهش	مقاله ارائه شده کنفرانسی
کلیدواژه‌ها	انقراض، تفکیک جمعیت، حفاظت درون شیشه ای، جوانه زنی
چکیده	46 گونه ثعلب خاکرست در نقاط مختلف ایران می روید که غده های گوشتی 36 گونه برای تولید پودر ثعلب جهت استفاده در صنایع غذایی جمع آوری می شود. برداشت گیاهان ثعلب در ایران منجر به تخلیه جمعیت های وحشی بسیاری از گونه ها شده است به طوری که 19 گونه از ثعلب های ایرانی جزوه گونه های در معرض خطر شناخته می شوند. بذرها ثعلب ها دارای یک جنین کوچک با قطر تنها 1/0 میلی متر می باشد که فاقد هر گونه بافت آندوسپرم ذخیره ای می باشد. جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه در گونه های ثعلب خاکرست ایرانی در طبیعت به صورت همزیست با گونه های ویژه ای از قارچ و تحت شرایط میکرواقلیمی مخصوص صورت می گیرد. با وجود در معرض خطر بودن گونه های ثعلب ایرانی، تلاش های محدودی در جهت جوانه زنی همزیست یا غیرهمزیست سایر گونه های ثعلب خاکرست ایرانی صورت گرفته است. در حال حاضر در هسته تحقیقاتی ثعلب های خاکزی واحد پژوهشی گیاهان دارویی در گروه علوم و مهندسی باغبانی دانشگاه کردستان جوانه زنی غیرهمزیست 8 گونه ثعلب بهینه شده است. همچنین جوانه زنی و رشد گیاهچه 3 گونه O. simia، D. umbrosa و A. coriophora تا مرحله گیاهچه های چند سانتی پیشرفت داشته است. با توجه به عدم وجود راهکارهای حفاظت گونه برای ثعلب های ایرانی، می توان گیاهان درون شیشه ای تولید شده هر گونه را در محل های اصلی رویش در غرب کشور کشت کرد. به دلیل اندازه بسیار کوچک بذرهای ثعلب، هر گیاه قادر به تولید چند میلیون بذر می باشد و براساس این حقیقت که دستورالعمل توسعه یافته قادر به جوانه زنی صدرصدی برخی گونه ها می باشد، می توان تعداد بسیار زیادی گیاه درون شیشه ای مقاوم شده را در مناطق اصلی هر گونه کاشت و امیدوار به استقرار مجدد جمعیت ها و نجات این گونه های با ارزش بود.
پژوهشگران	جلال خورشیدی (نفر پنجم)، علی اکبر مظفری (نفر چهارم)، فرزاد نظری (نفر سوم)، مژگان فتاحی (نفر دوم)، یاور وفائی (نفر اول)