عنوان	اثر زغال زیستی بلوط بر برخی ویژگیهای عملکردی، حاصلخیزی خاک و بازده اسانس گیاه دارویی بومادران معمولی (Achillea millefolium L)
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	اندام هوایی، خصوصیات خاک، روغنهای فرار، زغال زیستی، کلروفیل، گیاهان دارویی
چکیده	تحقیقات متعددی بیانگر اثر معنی دار زغال زیستی بر بهبود ویژگیهای زیستی و عملکردی گیاهان است. در این پژوهش اثر زغال زیستی بلوط بر برخی ویژگیهای عملکردی و بازده اسانس بومادران (Achillea millefolium L) و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بررسی شد. برای انجام مطالعه از زغال زیستی بلوط ساخته شده در طی فرایند پیرولیز در دماهای 300و 500 درجه سانتیگراد (به ترتیب B300 و B500 ) در گروه های تیمار استفاده گردید. تیمارهای مورد مطالعه در قالب 45 گلدان 2 کیلوگرمی شامل 15 گلدان شاهد، 15 گلدان دارای زغال زیستی 300 درجه سانتیگراد (B300) بلوط و 15 گلدان دارای زغال زیستی 500درجه سانتی گراد (B500) بود. نسبت پودر زغال به خاک در این آزمایش برای هر دو تیمار 5 درصد در نظر گرفته شد. عملیات تنک کردن و وجین علفهای هرز تا مرحله نزدیک به گلدهی ادامه یافت. پس از رسیدن به مرحله گلدهی مقادیر کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک اندام زمینی و درصد اسانس در گروههای مختلف شاهد و تیمار اندازه گیری شد. همچنین خصوصیات pH خاک، EC خاک، کربن آلی و ازت کل خاک در تیمارها اندازه گیری شد. به منظور مقایسه پارامترهای مختلف خاک و گیاه در بین تیمارها از آزمون تجزیه واریانس یکطرفه و برای مقایسه مقادیر میانگین بین تیمارها از آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد افزودن زغال زیستی باعث افزایش معنی دار کلروفیل a (به میزان 19درصد)، کلروفیل کل (به میزان 17درصد) و بازدهی اسانس (به میزان 36درصد)، وزن خشک اندام هوایی (25درصد) و وزن خشک ریشه (به میزان 87 درصد) در گروههای تیمار نسبت به شاهد شد. همچنین افزودن زغال زیستی باعث افزایش معنی دار کربن آلی (به میزان 88درصد) و ازت خاک (به میزان 27 درصد) در گروه های تیمار زغال زیستی نسبت به شاهد شد. در هیچیک از پارامترهای گیاه و خاک، اختلاف معنی داری بین تیمارهای B300 و B500 مشاهده نشد. به طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که افزودن زغال زیستی به خاک سبب ارتقای عملکرد زیستی بومادران به دلیل بهبود ویژگیهای شیمیایی خاک (کربن آلی و ازت) شده است. همچنین افزایش مقادیر کلروفیل و فتوسنتز باعث افزایش اسانس می شود. نکته حائز اهمیت آن است که در کلیه موارد، بکارگیری زغالهای زیستی 300 و 500 درجه سانتی گراد، اثر یکسانی در تغییر پارامترهای کمی و کیفی گیاه و خاک داشته است. به عبارت دیگر، تفاوت معنی داری بین دو نوع زغال زیستی تهیه شده در دماهای 300 و 500درجه سانتی گراد مشاهده نشده است. با توجه به نتایج به دست آمده، کاربرد زغال زیستی به عنوان روشی مناسب برای افزایش عملکرد و تولید اسانس و بهبود کیفیت شیمیایی خاک است. این پژوهش نشان می دهد که فرایند تولید زغال زیستی بلوط در دمای 300 درجه سانتی گراد در بهبود عملکرد گیاه و افزایش بازدهی اسانس مؤثر بوده و نیازی به افزایش دمای بیش از 300 درجه سانتی گراد برای تولید زغال زیستی نیست.
پژوهشگران	حامد جنیدی جعفری (نفر اول)، رویا شادی (نفر دوم)، شیرکو ابراهیمی محمدی (نفر سوم)