مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی تفاوت کیفیت خاک در ارتباط با مدیریت مراتع نیمه‌خشک حوزه‌های زوجی خامسان
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	حوزه زوجی خامسان، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، شهرستان کامیاران.
چکیده	این تحقیق به‌منظور مقایسه مهم‌ترین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تحت مدیریت چرا (چراشده و قرق) و عملیات اصلاحی در مراتع حوزه زوجی خامسان شهرستان کامیاران در استان کردستان انجام گرفت. منطقه مورد مطالعه، به دو حوزه شاهد و نمونه شده تقسیم شده است و 64 پلات ثابت برای اندازه‌گیری و پایش خصوصیات پوشش گیاهی و خاک انتخاب شده است. برای انجام این تحقیق، 35 نمونه خاک در حوزه نمونه و 29 نمونه خاک در حوزه شاهد از عمق 30-0 سانتی‌متری با استفاده از اوگر در مرکز پلات‌ها برداشت شد و در آزمایشگاه با استفاده از روش‌های استاندارد خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک شامل بافت، جرم مخصوص ظاهری، اسیدیته، هدایت الکتریکی، پتاسیم، فسفر قابل دسترس، کربن آلی خاک و نیتروژن کل اندازه‌گیری شد. برحسب عملیات اصلاحی و توپوگرافی داده‌های جمع‌آوری شده به چهار تیمار تقسیم شدند: تیمار A، شامل نمونه‌هایی است که در داخل حوزه نمونه قرار دارند ولی عملیات اصلاحی در آنها صورت نگرفته است، از لحاظ ارتفاعی در ارتفاع پایین‌تر از میانه و شیب‌های شرقی - غربی قرار گرفته‌اند. تیمار B، شامل نمونه‌هایی است که در داخل حوزه نمونه قرار دارند، در آنها عملیات اصلاحی صورت گرفته و در ارتفاع بالاتر از میانه و شیب شمالی قرار دارند. تیمار C، شامل نمونههایی است که در داخل حوزه شاهد قرار دارند، از لحاظ ارتفاعی در ارتفاع پایین‌تر از میانه و شیب‌های شرقی – غربی قرار گرفته‌اند و تیمار D، شامل نمونه‌هایی است که در داخل حوزه شاهد قرار گرفته، در اتفاع بالاتر از میانه و شیب شمالی قرار دارند. نتایج مقایسه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با استفاده از آزمون t مستقل نشان داد که اختلاف درصد رس، شن، کربن آلی خاک و نیتروژن کل خاک در دو حوزه نمونه و شاهد با یکدیگر معنی‌دار است. همچنین نتایج آنالیز واریانس ویژگی‌های فیزیکی خاک تحت تیمارهای مختلف (A، B، C و D) حاکی از وجود اختلاف معنی‌دار بین درصد رس و شن، اسیدیته، کربن آلی خاک و نیتروژن کل (05/0>p) و عدم اختلاف معنی‌دار بین مقادیر جرم مخصوص ظاهری و درصد سیلت، هدایت الکتریکی، مقدار فسفر و پتاسیم است (05/0<p). مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون دانکن نشان داد بیشترین مقدار کربن آلی خاک در تیمار B با میانگین 317/2 درصد و حداقل آن در تیمار C با میانگین 074/1 درصد مشاهده گردید همچنین بیشترین مقدار نیتروژن خاک در تیمار B با میانگین 399/0 درصد و حداقل آن در تیمار C با میانگین 185/0 درصد مشاهده گردید. بین تیمارهای A و B و همچنین بین تیمارهای A و D از نظر آماری اختلاف معنی‌داری از نظر مقدار کربن آلی و نیتروژن کل مشاهده نشد. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت عملیات اصلاحی بر کیفیت خاک اثر داشته و سبب بهبود آن گردیده است. علاوه برآن، خصوصیات توپوگرافی بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک اثر داشته و در انتخاب محل اجرای عملیات اصلاحی در راستای اجرای موفقیت‌آمیز عملیات و افزایش اثرات آن بایستی مد نظر قرار گیرند.
پژوهشگران	وحید حسینی (استاد مشاور)، پرویز کرمی (استاد راهنما)، ژاله مرای (دانشجو)