عنوان
|
تبیین نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در تغییرات الگوی توزیع مکانی فعالیتهای تجاری و پیامد آن بر ساختار فضایی شهر (نمونه موردی: شهر سنندج)
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
کلیدواژهها
|
ساختار فضایی شهر، فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، الگوی مکانی فعالیتهای تجاری، الگوی رفتاری، خرید اینترنتی، شهر سنندج
|
چکیده
|
در میان فنآوریهای مختلفی که بر شکل شهری تأثیر میگذارند، نوآوریها در فناوریهای اطلاعات و ارتباطات (ICT) که امروزه با وجود تاریخچه نسبتاً کوتاه آنها در مقیاس وسیعی پذیرفته شدهاند، نشاندهنده نیروی جدید است. نرخ بالای انتشار اینترنت، یکی از برجستهترین کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات، فعالیتهای شهری را ایجاد و اصلاح میکند و در نتیجه بر زندگی روزمره افراد تأثیر میگذارد. وابستگی به فضا و مکان از طریق ICT از بین میرود، بنابراین آزادی بیشتری در عوامل مکانیابی فعالیتها وجود دارد. ICT انعطافپذیری فعالیت، زمان و مکان را افزایش داده و پیوندهای سنتی بین آنها را تضعیف کرده است. در این زمینه، فضا در طول زمان و در نتیجه الگوهای فضایی فعالیتها بر محدودیتهای فیزیکی غالب میشوند و انعطافپذیری بیشتر و محدودیتهای جغرافیایی کمتر، قوانین سنتی در انتخاب مکان فعالیتها و حتی محل سکونت افراد را تغییر میدهد. در نهایت ICT ها میتوانند ساختار فضایی شهر را از طریق تأثیرات خود بر آن عوامل تغییر دهند. از اینرو هدف این پژوهش، مطالعه اثرات فاوا بر الگوی مکانگزینی فعالیتها و پیامدهایی است که بر ساختار فضایی شهر خواهد داشت. جامعه آماری پژوهش حاضر تمام شهروندان سنندج و صاحبان مشاغل و فعالیتهای تجاری شهر سنندج هستند. راهبرد انتخابی این پژوهش، راهبرد نمونهگیری احتمالی در دو پرسشنامه دو مرحلهای که نوع اول نمونهگیری تصادفی ساده و نوع دوم خوشهای هدفمند است صورت گرفت، 403 نفر از شهروندان و 393 نفر از صاحبان مشاغل و فعالیتهای تجاری انتخاب و با استفاده از ابزار پرسشنامه جمعآوری شده است. پرسشنامهها از روش تحلیلهای توصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS تحلیل شده، که نتایج پرسشنامهها با توجه به اهداف و سوالات پژوهش نشان داد عامه مردم به عنوان افرادی که با فعالیتهای تجاری سروکار دارند، ICT بر سبک زندگی و فعالیتهایشان تاثیر گذاشته و فعالیتهای آنان را تحت تاثیر خود قرار داده است و باعث تغییر الگوی رفتاری آنان شده است. فعالیتهای تجاری (خرید اینترنتی) که یکی از مهمترین عناصر ساختار فضایی شهر است در این مطالعه انتخاب که در 7 گروه مختلف دستهبندی و بررسی کردیم که نتایج بیشتر در گروه کالاها و محتوای آموزشی، کالاهای الکترونیک و دیجیتالی، پوشاک و کالاهای آرایشی و بهداشتی رابطه معناداری قویتری را به خود اختصاص داده بودند، که نشان داد فعالیتهای تجاری مردم شهر سنندج روز به روز به سمت ICT گرایش پیدا کرده و میکند و باعث تغییر معادلات مکانگزینی فعالیتها شده است. پرسشنامه صاحبان مشاغل و فعالیتهای تجاری از این جهت انجام شده است که به دنبال این باشیم که پیامد این ماجراها در واقعیت چگونه بوده است و با مطالعاتی که به دنبال سنجش آن بودیم که آیا ICT و دو عنصر اصلی تلفن همراه و اینترنت نقشی در معادلات مکانگزینی فعالیتهای تجاری از دید صاحبان مشاغل داشتهاند، با توجه به نتایجی که بررسی شد نشان داد که تلفن همراه و اینترنت تاثیر بسزایی در کسب و کار صاحبان مشاغل تجاری گذاشته است صاحبان اکثر مشاغل برای فروش خود از ICT استفاده میکنند و تمایل به اینترنتی شدن فروش بین آنها بیشتر شده، البته با توجه به نتایج افراد جوان بیشتر تمایل به کسب و کارهای اینترنتی دارند. اکثر مشاغل با این روند به دنبال مغازه با مرکزیت تجاری نیستند و اهمیت مکان برای آنها در حال کم رنگ شدن است همچنین شهر سنندج در چند سال اخیر شاهد مراکز تجاری فرعی بوده است که صاحبان مشاغل در این مراکز فرعی مشغول کسب و کار هستند. نتایج پژوهش ثابت کرد که خرید آنلاین بر روش سنتی خرید تأثیر گذاشته است، و باعث تغییر سبک زندگی شده است که این تغییر روز به روز در حال افزایش است ICT به عنوان یک عامل فرصت ساز فرصتهای برای تغییر سبک زندگی و تغییر فعالیتها داشته است. و باعث پراکندگی مکانی و زمانی فعالیتها میشود. فعالیتهای تجاری مردم شهر سنندج روز به روز به سمت ICT گرایش پیدا کرده و میکند و همین باعث تغییر معادلات مکانگزینی فعالیتها شده است که باعث خارج شدن شهر از حالت تک مرکزی هستیم. یافتههای این پژوهش میتواند توسط نهادهای اجرایی شهر برای برنامهریزی و ملاحظات جدید در طراحی محیط و ساختار فضایی آینده شهر سنندج مورد استفاده قرار گیرد و ICT را به عنوان یک عنصر تاثیرگذار در تغییر الگوی رفتار مردم که باعث تغییر الگوی مکانی فعالیتهای تجاری و در نهایت تغییر الگوی ساختار فضایی شهر شده است لحاظ نمود، که مهمترین بهرهوران آن شهروندان میباشد.
|
پژوهشگران
|
زاهد یوسفی (استاد راهنما)، کیومرث حبیبی (استاد راهنما)، شیوا صالحی (دانشجو)
|