مشخصات پژوهش

عنوان	ارزیابی تنوع ژنوتیپ های مختلف سنجد (Elaeagnus angustifolia) با استفاده از نشانگرهای فنوتیپی و فیتوشیمیایی
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	سنجد، فنول، فلاونوئید، مواد جامد محلول، فاصله ژنتیکی
چکیده	سنجد (Elaeagnus angustifolia L.) دارای فواید غذایی، دارویی و زیست محیطی فراوانی است. ارزیابی های مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی ژنوتیپ های وحشی آن در راستای برنامه های حفاظت، اهلی سازی و اصلاح آن، امری ضروری است. در این پژوهش، 30 ژنوتیپ سنجد از لحاظ 32 صفت مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بیانگر تنوع بسیار زیاد ژنوتیپ ها به لحاظ صفات مورد مطالعه بود. بیش ترین ضریب تغییرات به ترتیب مربوط به صفات وزن برگ (131/96%)، وزن گوشت میوه (54/6%)، وزن پوست میوه (46/92%)، فلاونوئید کل (42/58%) و وزن میوه (42/09%) بود. وزن میوه ها از 0/26 تا 2/84 گرم متغیر بود. اغلب میوه ها (41/3 درصد) دارای رنگ قرمز بودند و 69/7 درصد آن ها مزه ملس مایل به شیرین داشتند. بیش ترین میانگین وزن میوه (2/3 گرم)، فنول (43/06 mg GA/g FW)، فلاونوئید (8/14 mg CA/g FW) و مواد جامد محلول (26/6 °Bx) به ترتیب متعلق به ژنوتیپ های کوله ساره، سراب قامیش، شیخ وجیم و ماموخ بود. بین صفات همبستگی های مثبت و منفی معنی داری مشاهده گردید. تجزیه به مولفه های اصلی، صفات را در 11 مولفه گروه بندی نمود که در مجموع 73/8 درصد کل واریانس بین ژنوتیپ ها را توجیه می کردند. صفات وزن میوه، عرض میوه، وزن گوشت میوه، طول میوه، وزن بذر میوه، طول بذر میوه و وزن پوست میوه با داشتن بیش ترین ضرایب عاملی در مولفه اول، موثرترین صفات در تفکیک ژنوتیپ ها شناخته شدند. تجزیه کلاستر براساس مجموع صفات اندازه گیری شده، ژنوتیپ ها را در سه خوشه اصلی گروه بندی نمود که فاصله ژنتیکی آن ها مطابق با فاصله جغرافیایی نبود. در خوشه 1، ژنوتیپ های آبیدر 1، کیلاک، عیسی آباد، صوفیان، نوگران، کچله، عباس آباد، حسین آباد، قروه و قار قرار داشتند. در خوشه دوم ژنوتیپ های موینه، سارچی، سراب قامیش، کره سی، امیر آباد، کوله ساره، نجف آباد، خوشکه دول و آبیدر 2 قرار گرفتند و در خوشه سوم ژنوتیپ های دول باغ، کانی مشکان، تازی آباد، شیخ وجیم، تاته رشید، برازان، دوشان، سرخه دزج، ماموخ، شویشه و تیژ تیژ قرار گرفتند. نتایج این پژوهش می تواند در تعیین ژنوتیپ برتر جهت اهلی سازی و کشت و کار سنجد مورد استفاده قرار گیرد.
پژوهشگران	یاور وفائی (استاد مشاور)، جلال خورشیدی (استاد راهنما)، آرام زارع (دانشجو)