مشخصات پژوهش

عنوان	ارزیابی فرسایش خاک و بار رسوب با استفاده از GIS و RS
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	EPM، MPSIAC، USLE، تخمین، مدل، هدر رفت خاک
چکیده	فرسایش خاک به وسیله آب یک تهدید جدی برای منابع خاک و آب استان کردستان در غرب ایران است. یکی از مؤثرترین راهکارها برای حفظ این منابع، اعمال مدیریت های صحیح برای کاهش فرسایش خاک و تولید بار رسوب است. اولین گام در اجرای این فرایندها، تعیین بار رسوب تولیدی و شناسایی مناطق حساس به فرسایش خاک حوضه های آبخیز است. کارآمدی مدل های MPSIAC، EPM و USLE، به عنوان سه مدل شناخته شده در ایران، در پژوهش های چندی نشان داده شده است. بنابراین هدف از این پژوهش، ارزیابی کارآیی این مدل ها در تخمین فرسایش خاک و بار رسوب تولیدی حوضه آبخیز پارسل A سد قشلاق با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS) بود. بدین منظور، 200 نمونه از عمق 30-0 سانتی متری خاک با استفاده از روش نمونه برداری تصادفی جمع آوری شد. برخی از ویژگی های مبنایی این نمونه خاک ها همچون توزیع اندازه ذرات، کربن آلی، میانگین وزنی قطرخاکدانه ها (MWD) و کربنات کلسیم معادل (CCE) در آزمایشگاه با روش های استاندارد اندازه گیری شد. برای تخمین و پهنه بندی شدت فرسایش خاک و تولید رسوب منطقه مورد مطالعه، نقشه پارامترهای ورودی به این مدل ها با استفاده از ArcGIS 10.7 و ENVI 5.1 ایجاد و در هم تلفیق شدند. نتایج نشان داد مقدار رسوب برآوردی حوضه توسط مدل های MPSIAC، EPM و USLE به ترتیب معادل 3.67، 10.70 و 3.07 تن در هکتار در سال است. در مقایسه با رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه هیدرومتری، که معادل 25/3 تن در هکتار در سال بود، عملکرد مدل های MPSIAC و USLE به صورت قابل قبولی بهتر از مدل EPM بود. بر اساس مقدار رسوب اندازه گیری شده و نسبت تحویل رسوب (SDR) محاسبه شده، میانگین هدررفت خاک سالانه توسط مدل های MPSIAC، EPM و USLE به ترتیب معادل 12.23، 9.93 و 10.27 تن در هکتار در سال برآورد شد. این نتایج بدین معنی است که مدل های MPSIAC، EPM و USLE را می توان برای تخمین هدر رفت خاک در منطقه مورد مطالعه بکار گرفت. در مجموع، یافته های ما کاربرد مدل های تجربی مورد مطالعه را در تخمین بار رسوب و پهنه بندی هدررفت خاک در حوضه های آبخیز مناطق خشک و نیمه خشک پیشنهاد می کند.
پژوهشگران	عارف بهمنی (استاد مشاور)، ناصر خالق پناه (استاد مشاور)، مسعود داوری (استاد راهنما)، الهام احمدی اقدم (دانشجو)