مشخصات پژوهش

عنوان	ذخیره کربن و برخی خصوصیات شیمیایی خاک در آرامگاه های جنگلی و گلاجارهای جنگل های زاگرس شمالی
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	توده های دست نخورده جهت دامنه خصوصیات شیمیایی خاک عمق خاک کربن آلی خاک
چکیده	بخش وسیعی از اکوسیتم­های جنگلی کشور، در محدوده خشک و نیمه­خشک قرار دارند که یکی از مشکلات اصلی آن، پایین بودن مقدار کربن آلی خاک است. هدف از این تحقیق، بررسی و مقایسه ذخیره کربن خاک و برخی خصوصیات شیمیایی مهم خاک در آرامگاه­های جنگلی و گلاجارهای بخشی از جنگل­های زاگرس شمالی است تا بتوان، اطلاعات دقیق­تری در مورد این خصوصیات پس از گلازنی و استفاده از شاخ و برگ درختان، به ­دست آورد. برای انجام این پژوهش، سه منطقه­ی جنگلی در شهرستان بانه، در دو شرایط دست­نخورده (آرامگاه) و بهره­برداری شده (گلاجار)، در سه جهت شمالی، شرقی و جنوبی انتخاب شد و سپس در هر یک، شش قطعه نمونه 10 آری به صورت تصادفی انتخاب و در مرکز هر قطعه نمونه از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی­متری خاک، نمونه­برداری شد. درصد تاج پوشش و لاشبرگ نیز در هر قطعه نمونه تعیین گردید. سپس وزن مخصوص ظاهری و خصوصیات شیمیایی خاک از جمله: کربن آلی خاک، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، هدایت الکتریکی و pH، در آزمایشگاه اندازه­گیری شدند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها، از آزمون فاکتوریل در قالب بلوک­های کاملا تصادفی استفاده شد. نتایج نشان داد عمق خاک، اثر معنی­داری بر روی تمام مشخصه­ها به­جز نیتروژن و پتاسیم دارد. جهت دامنه، به­جز هدایت الکتریکی و نیتروژن، اثر معنی­داری بر روی سایر متغیرها گذاشت، اما مدیریت، اثر معنی­داری بر روی تمام مشخصه­ها گذاشت. در تمامی مناطق، به استثنای وزن مخصوص ظاهری و pH، سایر موارد بررسی شده از جمله ذخیره کربن آلی خاک، نیتروژن، فسفر، پتاسیم و هدایت الکتریکی در آرامگاه­ها بیشتر از گلاجار و میزان تمام مشخصه­ها به­جز پتاسیم و pH، در عمق 15-0 سانتی­متری بیشتر از عمق 30-15 سانتی­متری خاک بود. ذخیره کربن در دامنه شمالی، شرقی و جنوبی به ترتیب 6/72، 2/48 و 45 تن در هکتار بود. در نهایت می­توان گفت عواملی از جمله: قطع شاخ و برگ درختان و حذف پوشش درختی و شاخ و برگ آن­ها، می­تواند باعث تغییر خصوصیات شیمیایی خاک و کاهش معنی­دار میزان ذخیره کربن آلی خاک در هر دو عمق مورد بررسی، در توده­های جنگلی گردد.
پژوهشگران	وحید حسینی (نفر سوم)، کیومرث محمدی سمانی (نفر دوم)، نیلوفر کوشا (نفر اول)