مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی تأثیر شوک های قیمت نفت و نوسانات نرخ ارز بر متغیرهای کلان اقتصاد ایران: رویکرد مدل تعادل عمومی
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	نرخ ارز، قیمت های بین المللی نفت، مدل تعادل عمومی قابل محاسبه، ماتریس حسابداری اجتماعی
چکیده	نرخ ارز و قیمت های بین المللی نفت به عنوان یک متغیر کلیدی و دربرگیرنده اثرات ناشی از تحولات و روابط خارج از اقتصاد بر متغیرهای اقتصاد داخلی می باشند. از آنجایی که کشورهایی نظیر ایران که قسمت عمده ی درآمد دولت از محل عایدات ارزی ناشی از صادرات نفت حاصل می-شود از این رو تأثیر آن بر اقتصاد داخلی دارای اهمیت ویژه ای است. همچنین بایستی در نظر داشت که تغییرات نرخ ارز و قیمت های بین المللی نفت چگونه بر سیاست گذاری و روابط بین المللی تأثیر می گذارد. اعتقاد بر این است که نرخ ارز از طریق تغییر در صادرات و واردات کالاها و خدمات بر اقتصاد تأثیر می گذارد؛ بنابراین انتظار می رود که نرخ ارز بر قیمت محصولات معامله شده تأثیر بگذارد. درعین حال تغییرات قیمت نفت بر تولید کالاها و خدمات از طریق تغییر در قیمت عوامل تولید و واردات واسطه ای میزان عرضه فعالیت ها و درآمد نهادها را تغییر می دهد. این تحقیق با استفاده از مدل تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) که در آن تمامی بازارها به طور هم زمان تسویه می شوند انجام گرفته است. همچنین برای کشف اثرات ناشی از نوسانات نرخ ارز و قیمت های بین المللی نفت بر اقتصاد ایران در قالب سناریوهای مختلفی با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM) سال 1390 صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که کاهش قیمت صادراتی نفت موجب افزایش سطح تولید کلیه ی فعالیت ها و افزایش نرخ ارز باعث افزایش در سطح تولید زغال سنگ و نفت می شود؛ اما کاهش توأم قیمت صادراتی نفت و نرخ ارز بیشترین افزایش سطح تولید در اقتصاد را نتیجه می دهد. از نظر اشتغال افزایش نرخ ارز و کاهش قیمت صادراتی نفت بر افزایش اشتغال کمک خواهد کرد. اثرات هم جهت تغییرات قیمت صادراتی نفت و نرخ ارز با درآمد خانوارها رابطه ی مستقیم و با مصرف آن ها رابطه عکسی دارد از طرفی دیگر افزایش نرخ ارز و قیمت صادراتی نفت پس انداز خانوارها را به شدت افزایش می دهد. در سناریوهای افزایش نرخ ارز و قیمت صادراتی نفت، مازاد بودجه دولت به وجود می آید و در سناریوی کاهش قیمت صادراتی نفت دولت با بیشترین کاهش در بودجه به میزان 1.86 درصد مواجه است. بودجه دولت در سطح اول به قیمت صادراتی نفت و سپس به تغییرات نرخ ارز و نهایتاً نسبت به تغییرات قیمت وارداتی نفت نوسان بیشتری از خود نشان می دهد. با افزایش نرخ ارز، قیمت صادراتی نفت و کاهش قیمت وارداتی نفت سرمایه گذاری افزایش می یابد. میزان سرمایه گذاری نسبت به تغییرات نرخ ارز نوسانات بیشتری از خود نشان می دهد تا تغییرات قیمتی نفت. برای عوامل تولید و واردات واسطه آن چیزی که تعیین کننده میزان تقاضا است، تغییرات میزان درآمد نسبت به سناریوهای اعمال شده است و نتایج حاکی از آن است در صورتی که نوسانات ارزی و قیمت نفت موجب تغییر درآمد فعالیت ها شوند میزان تقاضای واردات واسطه و عوامل تولید رابطه مستقیمی با درآمد را نتیجه می دهد. در مورد تراز تجاری نتایج نشان می دهد که کاهش نرخ ارز موجب مازاد تراز تجاری و افزایش نرخ ارز موجب کسری تراز تجاری شده است. از طرفی کاهش قیمت صادراتی نفت موجب کسری تراز تجاری شده است. کاهش نرخ ارز و افزایش قیمت صادراتی نفت موجب مازاد تراز با حداکثر نوسان شده است.
پژوهشگران	بختیار جواهری (استاد مشاور)، خالد احمدزاده (استاد راهنما)، رزگار فیضی (دانشجو)