مشخصات پژوهش

عنوان	سبک شناسی لایه ای توصیف و تحلیل لایۀ واژگانیب منطق الطّیر عطّار
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	سبک شناسی لایه ای، لایه واژگانی، مؤلفه های سبکی، سبک شخصی، عطار نیشابوری، منطق الطیر
چکیده	سبک شناسی لایه ای به عنوان روشی نوین، حاصل تلفیق سبک شناسی سنتی و زبان شناسی است. این روش در پی درک و تحلیل دقیق لایه های آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدئولوژیک متن است. در این پژوهش با روش سبک شناسی لایه ای به بررسی لایه واژگانی منطق الطیر عطار به عنوان یک اثر ادبی برجسته در ادبیات ایران و جهان پرداخته شده است. انتخاب این اثر با توجه به خلأ موجود در پیشینه موضوع بوده و پژوهشی نو محسوب می شود. این کار با هدف شناخت واژه های پربسامد، کشف مؤلفه های سبکی اثر و تفسیر دلالت های سبکی آن ها جهت شناسایی سبک شخصی شاعر انجام شده است. بدین منظور تمام 4724 بیت منطق الطیر عطار به عنوان پیکره متنی مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، تحلیلی-توصیفی بوده و بر اساس مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بسامد بالای برخی واژه ها به سبک عطار تشخص و برجستگی خاصی داده است. بر اساس تحلیل این بسامدها و طیف های واژگانی آن ها، مؤلفه های سبکی این اثر که شامل تکرار، تقابل، نوواژه سازی و کهن گرایی هستند بازشناسی شده اند. عطار از نظر مؤلفه تکرار، از انواع شیوه های تکرار واژه در واحد بیت، در مجموعه ای از ابیات متوالی (صنعت التزام) و در سراسر متن بهره گرفته است. همچنین از انواع تقابل شامل تقابل مدرّج، مکمّل، دوسویه، جهتی، واژگانی، ضمنی و بیان نقیضی در جهت برجسته سازی کلام خود استفاده کرده است. از نظر مؤلفه نوواژه سازی نیز با بسط الگوی واژه هایی خاص به ابداع ترکیب های نو و آشنایی زدا پرداخته است. از نظر مؤلفه کهن گرایی نیز عطار از هر سه جنبه آرکائیسم که شامل گزینش تلفظ قدیمی تر واژه ها، لغات نادر و مهجور و عناصر گویشی و محلی می شود به صورتی برجسته و فراهنجار استفاده نموده است. با تحلیل این مؤلفه ها و شاخص های سبکی اثر که شامل انواع برجسته سازی ها، هنجارگریزی ها و آشنایی زدایی ها می گردد، تلاش شده است تا سبک شخصی عطار ترسیم شود. هر چند در منطق الطیر نوعی اضطراب سبک مشاهده می گردد که متأثر از بافت حکایت گونه اثر، نفوذ عناصر لهجه ای و محلی و طبیعت عام گرایانه متون صوفیه است، اما در کل نتایج این پژوهش بر انتزاعی بودن، کلی نگری و مطلق گویی به عنوان مختصات برجسته سبک شخصی عطار دلالت دارد.
پژوهشگران	سهیبا صلاحی (دانشجو)، پارسا یعقوبی جنبه سرائی (استاد مشاور)، نجم الدین جباری (استاد راهنما)