مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی تطبیقی تحلیل گفتمان انتقادی در دو رمان "الأرض" عبد الرحمن الشرقاوی و "جای خالی سلوچ" محمود دولت آبادی بر اساس نظریه ی فرکلاف
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	تحلیل گفتمان انتقادی، فرکلاف، محمود دولت آبادی، جای خالی سلوچ، عبدالرحمن الشرقاوی، الأرض.
چکیده	تحلیل گفتمان انتقادی به عنوان گرایشی بینارشته ای، در بررسی متون از سطح جمله فراتر رفته و به بافت موقعیتی که متن در آن شکل گرفته است، توجه می کند. فرکلاف، یکی از نظریه پردازان در این حوزه است که برای نظریه ی خود سه سطح در نظر می گیرد. در سطح اول، براساس دستور نقش گرای نظام مند هلیدی، به بررسی ساختار متن می پردازد و آن را توصیف می خواند. در سطح دوم که تفسیر نام می گیرد، بافت موقعیتی و بینامتنی به کار رفته در متن را مدنظر قرار می دهد و در نهایت، در سطح سوم که تبیین است به بررسی عوامل شکل گیری، ایدئولوژی و تأثیرات گفتمان می پردازد. شرقاوی و دولت آبادی، هر دو روستایی زاده هایی هستند که در آثار خود به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه ی خود پرداخته اند. این پژوهش، سعی دارد به صورت توصیفی-تحلیلی، گفتمان انتقادی را در دو رمان جای خالی سلوچ از محمود دولت آبادی و الأرض عبدالرحمن شرقاوی، بر پایه ی رویکرد گفتمان انتقادی فرکلاف، مورد بررسی قرار دهد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که شرقاوی و دولت آبادی با استفاده از هم آیی و تکرار واژگان، به کارگیری واژگان متضاد و استفاده از استعاره های مفهومی و بلاغی درپی تبیین اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه ی خود هستند. شرقاوی و دولت آبادی، در قالبی روایی، با سبکی رئالیستی و با استفاده از متون مختلف چون قرآن، روایات، ضرب المثل ها و الفاظ عامیانه به بازگویی رخدادها می پردازند. شرقاوی با استفاده از گفتمان ضداستعماری به بیان مسائلی چون فقر، وضعیت زن در جامعه، اوضاع نابسامان سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و بی عدالتی می پردازد و با تقویت روحیه ی مبارزه طلبانه، به دنبال کسب مفاهیمی چون تغییر، آزادی و استقلال است. گفتمان انتقادی دولت آبادی پسااستعماری است. او با واکاوی شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه ی خود و بیان مفاهیمی چون فقر، بیکاری، وضعیت نامناسب زن، ناهنجاری های اخلاقی، امید به ایجاد تغییر در جامعه ی خود دارد.
پژوهشگران	مسعود دهقان (استاد مشاور)، حسن سرباز (استاد راهنما)، الهام حسینی (دانشجو)