مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی سیتوژنتیکی هیبرید های حاصل از تلاقی برخی ارقام گندم نان با آجیلوپس سیلیندریکا (.Aegilops cylindrica L)
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	پلی پلوئید، نشانگر مولکولی، تلاقی پذیری، کارایی دانه گرده
چکیده	جنس آجیلوپس دارای 12 گونه پلی پلوئید می باشد. Aegilops cylindrica یکی از گونه های تتراپلوئید (2n=4x=28; CcCcDcDc) است که دارای تعداد زیادی اکوتیپ به عنوان منبع با -ارزشی از ژن های مقاومت به تنش های زنده و غیر زنده می باشد. در این پژوهش 5 رقم مختلف گندم نان (2n=6x=42; AABBDD) به نام های امید، پیشگام، زرین، نوید و MV-17 به عنوان والد مادری با گونه Aegilops cylindrica تلاقی داده شدند و هیبریدهای هاپلوئید حاصل توسط آزمایش های سیتوژنتیکی مورد بررسی قرار گرفتند. میزان تلاقی پذیری ارقام گندم مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد ارقام مختلف گندم نان از لحاظ میزان تلاقی-پذیری متفاوت بودند. رقم پیشگام بیشترین درصد تلاقی پذیری (01/19 %) و رقم MV-17 کمترین درصد تلاقی پذیری (67/3 %) را به خود اختصاص داد. به طور متوسط میزان تلاقی-پذیری در حدود 76/9 % برآورد گردید، همچنین درصد تشکیل بذر در هیبریدهای نسل دوم 0464/0 % برآورد شد. در این پژوهش همه هیبریدهای حاصل از تلاقی گندم نان و Aegilops cylindrica ، طی بررسی های میوزی دارای 35 کروموزوم (n=5x=35; ABDCcDc) بودند. فراوانی تولید آمفی پلوئید (هیبریدهای نسل دوم یا F2) در رقم F1 امید، 6 بذر و در رقم F1 پیشگام، 1 بذر از 6 بوته در هر رقم بود. بررسی متافاز میوز I روی بساک هیبریدهای نسل اول به طور متوسط تعداد 21 یونی والنت و تعداد 12 بی والنت میله ای و حلقوی نشان داد. در بررسی بساک های نسل اول میانگین دانه گرده فعال در هیبرید MV-17 برابر با 6/8 (بیشترین) و در هیبرید زرین برابر با 7/4 (کم ترین) برآورد شد. بررسی های میوزی نشان داد اسپوراد در هیبریدها غالباٌ به شکل تتراد هستند اما هیچ دیادی مشاهده نشد که احتمالاً به دلیل وجود ژنوم D مشترک در والدین می باشد. هیبریدهای نسل اول همانند آجیلوپس سیلیندریکا به طور متوسط 30 روز دیرتر از والد گندم رسیدند، همچنین در بررسی صفات مورفولوژیکی مثل تعداد پنجه در گیاه، طول خوشه، تعداد سنبلچه در خوشه، عرض برگ پرچم، طول برگ پرچم، ارتفاع بوته و طول پدانکل هیبریدهای حاصل بینابین والدین خود قرار گرفتند. نشانگرهای مولکولی PLUG برای بررسی تغییرات ژنتیکی هیبریدهای حاصل نسبت به والدین آنها و بررسی حضور و عدم حضور ژنوم های Cc و Dc در زمینه ژنتیکی F1 مورد ارزیابی قرار گرفت.
پژوهشگران	هدیه بدخشان (استاد مشاور)، قادر میرزاقادری (استاد راهنما)، سمیرا احمدیان (دانشجو)