عنوان	شناسایی گونه‌های Aspergillus به‌دست آمده از برخی گیاهان شمال ایلام
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	سیستماتیک، تبارزایی، قارچ‌های مولد توکسین، اثر انگشت دی ان آ
چکیده	جنس Aspergillus شامل گروه متنوعی از گونه‌های قارچی بر اساس خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و فیلوژنتیکی است که به‌طور قابل توجهی بر تولید مواد غذایی، محیط‌های داخلی و سلامت انسان اثر می‌گذارند. این جنس یکی از رایج‌ترین قارچ‌های رشته‌ای جهان است و اکثر گونه‌های آن ساپروفیت بوده و در هوا، خاک، گیاه و محیط‌های داخلی یافت می‌شوند. گونه‌های ساپروفیت این جنس توان استفاده از بقایای ‌آلی و بازیافت نیتروژن و کربن را دارا‌ می‌باشند که این ویژگی به‌طور گسترده در صنایع غذایی تخمیری استفاده‌ می‌شود. گونه‌های Aspergillus همه‌جا‌زی بوده و در ارتباط نزدیکی با زندگی روزمره انسان هستند. سویه‌های A. niger و A. oryzae بیش از دو هزار سال پیش برای تخمیر موادغذایی مورد استفاده قرار گرفتند و بیش از ۵۰ سال است که از گونه‌های این جنس برای تولید آنزیم‌ استفاده می‌شود. برخی از گونه‌های این جنس از نظر اقتصادی، بیوتکنولوژی، پزشکی، تولید آنزیم، اسیدهای آلی، آنتی‌بیوتیک و متابولیت‌های ‌فعال زیستی اهمیت دارند، اما برخی از گونه‌ها قارچ‌هایی فرصت‌طلب بوده و می‌توانند باعث بروز بیماری‌های خطرناکی شوند. آفلاتوکسین یکی از سموم قارچی مضر و سرطان‌زا می‌باشد که توسط برخی گونه‌های جنس Aspergillus مانند A. flavusتولید‌ می‌شود که هرساله خسارت فراوانی به محصولات کشاورزی وارد‌ کرده و برای انسان نیز خطرناک می‌باشد. به‌منظور شناسایی گونه‌های جنس Aspergillus مرتبط با برخی گیاهان شمال استان ایلام، تعداد ۵۲ جدایه قارچی از کلکسیون قارچ‌های زنده‌ گیاهی دانشکده کشاورزی-دانشگاه ایلام دریافت‌ شد. جدایه‌های دریافت‌ شده به‌روش‌های تک-اسپور و نوک-ریسه خالص شدند و جهت بررسی ویژگی‌هایی ریختی مانند شکل و رنگ سطح رویی و زیرین پرگنه، شکل و رنگ اندام‌های میکروسکوپی از قبیل سرهای کنیدیومی، کنیدیفور، وزیکول و کنیدی روی محیط‌کشت‌های PDA، PCA، CzA، MEA و YEA مورد بررسی قرار‌ گرفتند. جهت گروه‌بندی اولیه جدایه‌ها از نشانگر ISSR با استفاده از آغازگر (GTG)5 استفاده شد و جدایه‌ها براساس نتایج الگوهای باندی ایجاد‌شده به هشت گروه تقسیم ‌شدند و از هر گروه، یک جدایه جهت بررسی‌های مولکولی انتخاب‌ شد. جهت بررسی‌های مولکولی بخشی از ژن tubulin-β تعیین توالی ‌شد. ارتباط تبارزایی میان جدایه‌ها و مقایسه با گونه‌های مرجع موجود در بانک ژن NCBI به کمک نرم‌افزار Mega11 و براساس الگوریتم درست‌نمایی بیشینه تائید شدند. در مجموع تعداد ۵۲ جدایه شناسایی گردید که تعداد ۲۶ جدایه مربوط به بخش Fumigat، گونه A. fumigatus، ۱۱ جدایه از بخش Flavi، گونه A. flavus، ۱۰ جدایه از بخش Terrei شامل پنج جدایه از گونهA. terreus ، چهار جدایه از گونه Aspergillus sp. و یک جدایه از گونه A. citrinoterreus بود. همچنین دو جدایه از بخش Usti، گونه A. insuetus، دو جدایه از بخش Aspergillus که در حد گونه شناسایی نشدند و یک جدایه از بخش Nigri، گونه A. tubingensis بودند. بیش‌ترین فراونی مربوط‌ به گونهA. fumigatus (۵۰٪) و A. flavi (۲۱.۱۵٪) و کم‌ترین فراوانی مربوط‌ به گونه‌های A. citrinoterreus و A. tubingensis (۱.۹۲٪) بود.
پژوهشگران	جعفر عبداله زاده (استاد راهنما)، خدیجه عباسی (استاد راهنما)، زینب بسطامی (دانشجو)