عنوان	بهبود مدیریت تغذیه و عملکرد کرچک (Ricinus communis L.) با استفاده از قارچ میکوریزا آربوسکولار و کودهای آلی
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	بیوچار، سرکه چوب، عملکرد روغن، کشاورزی پایدار، کود شیمیایی، میکوریزا
چکیده	کرچک یکی از مهمترین گیاهان دارویی خانواده فرفیون و از قدیمی‌ترین گونه‌های شناخته شده توسط بشر است.کوددهی بخش مهمی از مدیریت کشت کرچک است؛ با این حال اطلاعات اندکی در مورد تأثیر کوددهی بر رشد گیاه کرچک در دسترس است. کاربرد کودهای آلی و زیستی پیامدهای مثبتی بر حاصلخیزی خاک و عملکرد کمی و کیفی گیاهان دارد. بنابراین به‌منظور بررسی ویژگی‌های مورفولوژیک، عملکرد دانه و روغن کرچک تحت تأثیر تیمارهای مختلف کودی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان در سال 1401 اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل تیمارهای مختلف کودی شاهد، کود آلی کامل گرانوله (800 کیلوگرم در هکتار)، بیوچار (3000 کیلوگرم در هکتار)، ، سرکه چوب (90 لیتر در هکتار)، و کود شیمیایی (اوره 200کیلوگرم در هکتار و سوپرفسفات تریپل 100 کیلوگرم در هکتار)، و فاکتور دوم شامل قارچ میکوریزا Rhizophagus irregularis)) در دو سطح (مایه‌زنی و عدم مایه‌زنی) بود. نتایج نشان داد اثر متقابل تیمارهای کودی و قارچ میکوریزا سبب بهبود ویژگی‌های کمی و کیفی کرچک گردید. بیشترین عملکرد بیولوژیک (2/3650 گرم بر مترمربع)، درصد روغن (5/50 درصد) و عملکرد روغن (3/588 کیلوگرم در هکتار) در تیمار تلفیقی کود آلی و مایه‌زنی با میکوریزا مشاهده شد.کود آلی و بیوچار اثر مثبتی بر ویژگی‌های مورفولوژیک داشتند. بیشترین غلظت نیتروژن و پتاسیم دانه نیز مربوط به تیمار کود آلی بود. با توجه به نتایج تحقیق حاضر، تیمار کود آلی توأم با مایه‌زنی میکوریزا در مقایسه با شاهد و تیمارهای دیگر بر بیشتر صفات مورد مطالعه اثرات مثبت معنی‌داری نشان داد. کاربرد تلفیقی میکوریزا و سایر کودهای آلی، علاوه بر بهبود ویژگی‌های کمی و کیفی کرچک، می‌تواند با کاهش مصرف کودهای شیمیایی، راهکاری کلیدی در کشاورزی پایدار باشد.
پژوهشگران	هادی احمدیان (نفر اول)، شیوا خالص رو (نفر دوم)، غلامرضا حیدری (نفر سوم)