عنوان	انسجام واژگانی و معنایی در داستان حضرت ابراهیم (ع)
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	حضرت ابراهیم، انسجام واژگانی، انسجام معنایی، انسجام، زبان‌شناسی نقش‌گرا.
چکیده	حضرت ابراهیم (ع) یکی از اسوه‌ها و الگوهای معرفی شده در قرآن کریم هستند که در قرآن کریم بیست و پنج مرتبه نام ایشان ذکر شده و بارها در قرآن کریم از ایشان تمجید شده است. بدون شک، داستان زندگانی و پیامبری حضرت ابراهیم (ع) به لحاظ مفهومی و نیز از نظر بلاغی از مرتبۀ بالایی برخوردار هستند. بررسی انسجام متنی و واژگانی موجود در داستان حضرت ابراهیم (ع) در سوره‌های مختلف قرآن کریم، می‌تواند در ارائۀ تفسیری دقیقتر از این داستان قرآنی موثر باشد. از این رو نگارنده بر آن است تا در چارچوب رویکرد نقشگرای هلیدی به بررسی پدیدۀ انسجام در داستان حضرت ابراهیم (ع) بپردازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که کلیت داستان حول مسائلی همچون دعوت به توحید، دوری از بت‌-پرستی، تسلیم خداوند بودن و رضایت از فرامین الهی و... دور می‌زند و به مسائلی دیگر نمی‌پردازد؛ این بدین معنی است که این داستان به لحاظ صورت و محتوا از هندسه‌ای خاص تبعیت می‌کند. و نیز نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر دو نوع از ابزارهای انسجام بخش معنایی و واژگانی در آیات قرآن کاربرد داشتند. و به موجب آن‌ها انسجام قویمی میان معانی و مفاهیم و نیز میان واژگان پدید آمده است. ارجاع یکی از ابزارهای انسجام بخش است که در آیات قرآن به دو صورت ارجاع درون متنی و ارجاع برون متنی استفاده شده است. ارجاع برون متنی از طریق ذکر اسامی خاص پدید می-آید که در آیات قرآن بارها استفاده شده است و ارجاع درون متنی از طریق ضمایر و دیگر ابزارهای ارجاع در آیات قرآن کاربرد داشته ‌است. حذف به عنوان یکی از ابزارهای انسجام بخش معنایی در آیات قرآن کاربرد داشته است. یکی از نمونه‌های حذف، حذف به قرینۀ ضمایر در پایان آیات است که در داستان حضرت ابراهیم (ع) نیز کاربرد داشته است. علت‌های مختلفی را می‌توان برای کاربرد ابزارهای انسجام بخش معنایی در نظر گرفت اما مهم‌ترین آن‌ها شامل تأکید و برجسته‌سازی و محوریت بخشی به برخی از مفاهیم و معانی می‌تواند باشد. همچنین ایجاد ارتباط‌دهی و پیوستگی معنایی، میان آیات را نیز می‌توان یکی از نتایج ابزارهای انسجام‌بخش معنایی در نظر گرفت. ابزار‌ انسجام بخش واژگانی ترادف یا هم‌معنایی یکی دیگر از ابزارهای انسجام بخش واژگانی است که در آیات قرآن استفاده شده است. تکرار دوبار یک معنا از طریق دو مترادف یکی از شیوه‌های رایج در انسجام بخشی واژگانی است که در زبان عربی نیز رایج است. این نوع انسجام بخشی باعث می‌شود تا یک مفهوم که بارها از طریق الفاظ مختلف در یک متن برای مخاطب متداعی می‌شود مورد تأیید قرار گیرد. واژگان کلیدی: حضرت ابراهیم، انسجام واژگانی، انسجام معنایی، انسجام، زبان‌شناسی نقش‌گرا.
پژوهشگران	احمد نهیرات (استاد راهنما)، حسین مرادی (دانشجو)