مشخصات پژوهش

عنوان	استخراج ساپونین از ریشه چوبک با امواج فراصوت و بررسی خواص آن
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	استخراج، امواج فراصوت، خشک کن انجمادی، ریشه چوبک، ساپونین
چکیده	چوبک گیاهی است که به خانواده میخک تعلق دارد. ریشه گیاه چوبک سرشار از ترکیبات ساپونینی است. ساپونین ها به عنوان عامل امولسیون کننده عمل می کنند و در آب کف پایدار تشکیل می دهند. موضوع حاضر با هدف دستیابی به عصاره گونه های چوبک با محتوای ساپونینی بالا در مدت زمانی کوتاه تر است که با به کارگیری روش عصاره گیری با امواج اولتراسوند می باشد. با استفاده از روش طراحی مرکب مرکزی و روش سطح پاسخ، بهینه سازی شرایط عملیاتی انجام گرفت. متغیر های مستقل، غلظت حلال در محدوده 10 تا 80 درصد و زمان اولتراسوند 10 تا 20 دقیقه انتخاب شدند و با طراحی آزمایش انجام گرفته در محدوده های تعیین گردیده 13 نمونه به مدت 24 ساعت در دمای اتاق نگه داری گردید و تاثیرات متغیرهای انتخاب شده بر روی متغیر های وابسته شامل شاخص امولسیون کنندگی، میزان جذب و خاصیت آنتی اکسیدانی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل های بدست آمده برای شاخص امولسیون کنندگی، خاصیت آنتی اکسیدانی و میزان جذب دارای ضرایب اطمینان 81/96، 87/93 و 82/99 درصد می باشد و برای پیش بینی متغیر های وابسته مناسب می باشند. نتایج نشان داد در میزان غلظت 34 درصد حلال و زمان 13 دقیقه اولتراسوند، بالاترین شاخص امولسیون کنندگی 58/0 سانتی متر، خاصیت آنتی اکسیدانی 5/25 درصد و میزان جذب 16/0 واحد جذب به دست آمد. نمونه بهینه تهیه شده پس از قرارگیری در فریزر به مدت 24 ساعت، منجمد گردیده و از محلول منجمد آن به مدت زمان 48 ساعت با استفاده از خشک کن انجمادی در دمای 70- درجه سانتی گراد، پودر ساپونین تهیه گردید و خواص فیزیکی و شیمیایی آن مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از آنالیز FTIR نشان داد که پودر ساپونین حاوی گروه های عاملی کربوکسیل، آلکن، اتر و استر بوده و از نوع تری ترپنوئید بی دسموزیدیک می باشد. آنالیز گرماسنجی تفاضلی روبشی (DSC) نقطه تخریب پودر ساپونین را 7/123 درجه سانتی گراد نشان داده که نقطه تخریب بالایی می باشد. با استفاده از آنالیز پراکندگی نور دینامیکی (DLS)، میانگین اندازه پودر ساپونین تولید شده 7 نانومتر بدست آمده و با بررسی بار سطحی محصول تولید شده پتانسیل زتا، مقدار 3/15- میلی ولت تعیین گردید. مساحت سطح ویژه (BET) ساپونین 14/72 متر مربع بر گرم به دست آمد و جهت بررسی و ارزیابی شکل ساپونین استخراج شده با بررسی آن توسط آنالیز پراش اشعه ایکس (XRD) حالت بی شکل (آمورف) برای ذرات ساپونین مشخص گردید.
پژوهشگران	امید احمدی (استاد مشاور)، هدا جعفری زاده مالمیری (استاد راهنما)، سماء یاورزاده (دانشجو)