|
عنوان
|
ارزیابی خطر سیلاب با تلفیق داده‌های ماهواره‌ای و هیدرولوژیکی (مطالعه موردی: استان خوزستان)
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
سیلاب، ارزیابی خطر، تحلیل سلسله مراتبی، منطق فازی، استان خوزستان
|
|
چکیده
|
مخاطرات محیطی از دیرباز به عنوان تهدیدی برای بشر و جامعه مطرح بوده اند. سیل یکی از بزرگترین و مهمترین مخاطراتی است که سالانه جان هزاران نفر را می گیرد، به بخش های کشاورزی، شیالت، مسکن و زیرساخت ها آسیب میزند و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار می دهد. گسترش خسارت سیالب و پیامدهای ناشی از آن اهمیت و لزوم اعمال مدیریت سیلاب ها را هرچه بیشتر آشکار می سازد. در ایران به نیز دلیل وسعت زیاد، تنوع اقلیمی، تغییرات کاربری اراضی و دگرگونی های رخ داده در مقیاس های زمانی و مکانی بارش ها، همه ساله سیلاب های عظیمی رخ می دهد. تحقیق حاضر جهت ارزیابی خطر سیالب حوضه های آبریز استان خوزستان (کرخه، کارون، جراحی و حله) بر اساس ترکیب مدل های منطق فازی (Fuzzy ) و سلسله مراتبی(AHP) است. در این پژوهش از پارامترهای میزان بارش ، فاصله از آبراهه، تراکم آبراهه، پوشش گیاهی و شیب زمین استفاده شد. تهیه نقشه های رقومی پارامترها با استفاده از نرمافزار 10.3 ArcMap با فرمت رستری صورت گرفت. احتمال رخداد سیل برای هر کلاس از هر فاکتور و همچنین اهمیت هر فاکتور نسبت به سایر فاکتورها در وقوع سیل توسط نظرات کارشناسی بررسی و وزن های مربوطه در نرم افزار مذکور محاسبه گردید. سپس وزن های به دست آمده برای هر کلاس به لایه های مربوطه اعمال شد و در نهایت نقشه های احتمال سیل منطقه مورد بررسی تهیه و در 5 کلاس آسیب پذیری خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که فاکتور بارش دارای بیشترین تاثیر بر وقوع سیل بوده و کمترین تاثیر مربوط به فاکتور پوشش گیاهی است و از مجموع مساحت 6292521 هکتاری استان خوزستان، %9/74 در کلاس ارزیابی خطر خیلی کم؛ %53/47 ارزیابی خطر کم؛ %21/10 ارزیابی خطر متوسط، %6/97 ارزیابی خطر زیاد و 8%/69 ارزیابی خطر خیلی زیاد قرار دارد. با توجه به اینکه میزان بارش در بخش های جنوب و جنوب غربی استان کم بوده اما از پتانسیل بالای سیلاب برخوردار هستند زیرا شیب زمین و تراکم رودخانه در این مناطق کم بوده در نتیجه آب ورودی از بالادست راه خروج به دریا نداشته و در این مناطق تجمع یافته و تحت مناطق سیل گیر عمل کرده اند. شهرهای آبادان، خرم شهر، چوئبنده، شادگان، دارخوین، هویزه، قسمت های جنوبی اهواز و روستاهای اطراف آن ها در منطقه با آسیب پذیری خیلی زیاد قرار گرفته اند. نقشه ارزیابی خطر سیلاب به دست آمده می تواند به عنوان یک سامانه پشتیبانی تصمیم ساز برای پیش بینی سیلاب های آینده در منطقه مورد مطالعه استفاده شود.
|
|
پژوهشگران
|
پیمان طهماسبی (نفر اول)، سعدی بیگلری قلدره (نفر دوم)، پگاه گل محمدی قانع (نفر سوم)، بختیار کریمی (نفر چهارم)، امین کریمی فام (نفر پنجم)
|