مشخصات پژوهش

عنوان	ارزیابی عملکرد صفات تولیدی و رفتاری نژادهای زنبور عسل ایرانی، کارنیولان و قفقازی در استان کردستان
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	تولید عسل، رفتار دفاعی، جمع‌آوری گرده، زنبورعسل ایرانی
چکیده	زنبورعسل یک حشره اقتصادی است که عوامل مختلفی نظیر فیزیولوژی، ژنتیک و شرایط محیطی بر رفتار و عملکرد آن‌ تأثیر‌گذار است. هدف از این مطالعه، ارزیابی صفات تولیدی و رفتاری نژادهای زنبورعسل کارنیولان، قفقازی و ایرانی در زنبورستان واقع در استان کردستان بود. در ابتدا ملکه‌های نژادهای مورد نظر در قالب 3 گروه نژادی مختلف از مراکز معتبر پرورش ملکه تهیه و در تعداد 30 کندو معرفی و ساماندهی شدند. مکان زنبورستان برای فصل سرد و زمستان‌گذرانی، روستای نوره شهرستان سنندج و برای فصل جمعیت‌سازی و تولید، روستای سرواله در منطقه لیلاخ بود (35.2080° N, 47.2200° E). صفات مورد مطالعه شامل تولید عسل، جمع‌آوری گرده، زمستان‌گذرانی، رفتار دفاعی، آرامش روی قاب و تمایل به بچه‌دهی بود.آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد و رکوردها با نرم افزار SAS آنالیز شدند. میانگین صفت تولید عسل به ازای هر کندو در نژاد کارنیولان (390/4 کیلوگرم) به طور معنی‌داری بیشتر از نژادهای ایرانی (99/2 کیلوگرم) و قفقازی (060/3 کیلوگرم) بود (05/0>p). نتایج حاصل نشان داد که میانگین صفت جمع‌آوری گرده به میزان 145 گرم در نژاد کارنیولان بیشتر از سایر نژادها بود (01/0>p). کیفیت امتیاز زمستان‌گذرانی در نژاد ایرانی 9/0 و کارنیولان 7/0 به طور معنی‌داری بیشتر از نژاد قفقازی 1/0 بود (01/0>p). بررسی صفت آرامش روی قاب و رفتار دفاعی در کلنی‌های مختلف گروه‌های نژادی نشان داد که نژاد ایرانی در مقایسه با دو نژاد دیگر ناآرام تر و تهاجمی‌تر است (01/0>p). میانگین نرخ رشد جمعیت 9/3 درصد در نژاد کارنیولان بیشتر از 2/3% در نژاد قفقازی و 5/2% در نژاد ایرانی بود (01/0>p). بر اساس نتایج حاصل از مطالعه حاضر، عملکرد نژاد ایرانی در مقایسه با سایر نژادها پایین تر بود که نیاز می‌رود اجرای برنامه‌های اصلاح نژادی در این نژاد بومی اجرا گردد.
پژوهشگران	محمد رزم کبیر (استاد راهنما)، امیر رشیدی (استاد راهنما)، سید فرید عدنانی (دانشجو)