|
عنوان
|
شبیه سازی جریان رودخانه و تعیین پهنه های در معرض خطر سیلاب در پهنه شهری خرم آباد
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
شبیه سازی جریان رودخانه، پهنه یندی سیلاب، مدل Hec-RAS، شهر خرم آباد
|
|
چکیده
|
شهر خرم آباد و محدوده رودخانه خرم رود دارای پتانسیل بالایی برای رخداد سیلاب است. سیلاب‌ها در گذشته خسارات و تلفات گسترده‌ای به همراه داشته و این تهدید همچنان وجود دارد. بنابراین، در پژوهش حاضر، شبیه سازی جریان رودخانه و تعیین پهنه های در معرض خطر سیلاب در پهنه شهری خرم آباد مورد بررسی قرارگرفته‌است. نقشه‌های توپوگرافی 1:1000، داده‌های هیدرومتری و شرایط مرزی جریان از سازمان آب منطقه‌ای استان لرستان دریافت شد و پهنه‌بندی خطر وقوع سیلاب با‌استفاده‌از مدل هیدرودینامیکی Hec-RAS صورت گرفت. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از اجرای مدل هگرس، در 132 مقطع عرضی زده شده بر روی رودخانه خرم رود، تعداد 6 مقطع از نوع رژیم جریان فوق بحرانی، 3 مقطع از نوع بحرانی و عدد فرود سایر مقاطع کمتر از یک بوده و رژیم جریان از نوع زیربحرانی می‌باشد. 44/152 هکتار از اراضی در دوره بازگشت 25 ساله جزو مناطقی می باشند که در حریم و بستر رودخانه قرار گرفته-اند و در معرض خطر سیلاب می‌باشند، از این مقدار 76/111 هکتار آن مناطق مسکونی، 43/22 هکتار آن زراعت آبی و 25/18 هکتار از کل مساحت سیل‌گیری جزو اراضی دارای زراعت دیم می باشد. نتایج ارزیابی آسیب‌پذیری اراضی کشاورزی در سیلاب با دوره بازگشت 50 ساله نشان داد که، 17/163 هکتار جزو مناطق سیل‌گیر می‌باشند که از این مقدار، 41/25 هکتار آن جزو زراعت آبی و 79/19 هکتار را زراعت دیم دربرگرفته است. همچنین نتایج ارزیابی آسیب پذیری مناطق مسکونی در سیلاب با دوره بازگشت 100 ساله نشان داد که، 84/175 هکتار از انواع کاربری های اراضی در معرض خطر سیلاب قرار دارند که از این مقدار 81/123 هکتار آن جزو مناطق مسکونی آسیب پذیر می باشد. با توجه به بررسی دقیق خروجی نتایج و تطابق با مشاهدات میدانی و همچنین کنترل مجدد هیدرولیک جریان سیلاب در بازه های طغیانی از رودخانه، در طول رودخانه خرم رود، 34 بازه طغیانی (سیل‌گیر) شناسایی گردیده است که پخش سیلاب آن ها در سیلاب های طراحی وجود دارد و آبگرفتگی اراضی حاشیه رودخانه محتمل می‌باشد. از دلایل اصلی در طغیان این بازه ها می توان به عوامل انسانی مانند: احداث پل ها با ظرفیت آبگذری کمتر از سیلاب طراحی و پس زدگی جریان به بالادست، کانالیزه کردن و ساماندهی سرتاسری رودخانه در محدوده شهری با عرض کم و ارتفاع نامناسب دیواره های ساماندهی دو طرف، توسعه اراضی کشاورزی و مسکونی در حاشیه رودخانه و تنگ کردن مجاری رودخانه و عدم لایروبی مناسب رودخانه مئاندری خرم رود بویژه در محل قوس‌های داخلی که رسوبگذاری زیادی اتفاق افتاده است، اشاره کرد. از این پژوهش می توان نتیجه گرفت که، تحلیل هیدرولیکی رودخانه و مشاهدات میدانی خسارت وارده در پهنه های سیل گیر، گویای کارایی و دقت مدل هگرس در شبیه سازی جریان در مجرا و دشت سیلابی آن و تعیین بازه های بحرانی در محدوده شهری خرم آباد می باشد.
|
|
پژوهشگران
|
آفاق کاظمی (استاد مشاور)، ممند سالاری (استاد راهنما)، آواسادات حیات الغیبی (دانشجو)
|