مشخصات پژوهش

عنوان	واکاوی نشانگان رهبری تعلیم‌و‌تربیت - محور در مدارس ابتدایی
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	رهبری یادگیری- محور، فرآیند یاددهی- یادگیری، توسعۀ مدرسه، مدیران مدارس ابتدایی، رهبر رهبران
چکیده	هدف: رهبر مدرسه یکی از متغیرهای نیازمند تغییر در جهت بهبود نظام آموزشی شناخته می‌شود؛ لذا هدف کلی این پژوهش، شناسایی نشانگان الگوی رهبری تعلیم‌وتربیت-محور به‌عنوان یک سبک نوظهور رهبری، در مدارس ابتدایی شهر سنندج بود. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر، از حیث هدف، کاربردی و توسعه‌ای و از نظر رویکرد کیفی بوده که با راهبرد پدیدارشناسی توصیفی به اجرا درآمد. مشارکت‌کنندگان پژوهش شامل 18 نفر از مدیران مدارس ابتدایی شهر سنندج بوده‌اند که به‌صورت هدفمند و با استفاده از تکنیک نمونه‌گیری ملاک محور انتخاب شده و دیدگاه‌ها و تجارب آنان با بهره‌گیری از پروتکل‌های مصاحبه سه‌مرحله‌ای پدیدارشناسانه مورد بررسی قرار گرفت. اعتبار سؤالات مصاحبه توسط صاحب‌نظران تأیید و پایایی آن با استفاده از ضریب کاپای فلیس مقدار 0.82 محاسبه گردید. پس از انجام مصاحبه‌ها، داده‌ها ابتدا به شیوه دستی، و سپس با کمک نرم‌افزار مکس. کیو.دی. ای 2020 کدگذاری و با استفاده از روش تحلیل مضمونی سه‌مرحله‌ای (پایه، سازمان‌دهنده و فراگیر ) آترید- استرلینگ مورد تحلیل قرار گرفت. بحث و نتیجه‌گیری: در نتیجه تحلیل داده‌های مصاحبه‌ها، 90 کد بدوی، 42 مضمون پایه، 18 مضمون سازمان‌دهنده و در نهایت 8 مضمون فراگیر احصا گردید. چهار مضمون «غنابخشی به هنر تدریس، توسعه/ استقلال حرفه‌ای معلمان، رویکرد سازنده‌گرایانه به یادگیری و مداخلۀ والدین در آموزش فرزندان» به‌عنوان نشانگان رهبر تعلیم‌وتربیت – محور استخراج شدند. همچنین چهار ویژگی «مشارکت‌جو، کنشگر عدالت اجتماعی و فرصت‌های برابر، ارزش‌گذار به خرده‌فرهنگ‌ها و رهبر رهبران» به‌عنوان ویژگی‌های منحصربه‌فرد یک رهبر تعلیم‌وتربیت - محور شناسایی شدند. داده‌ها حاوی این یافته ضمنی بودند که پیاده‌سازی این سبک از رهبری در مدارس به‌شدت نیازمند تغییرات عمده در انگاره‌های ذهنی اعضای اجتماع مدرسه است. از جمله؛ تغییر انگاره ایفای نقش‌های ثابت به انعطاف‌پذیر، تغییر انگاره مدیریت به رهبری، تغییر انگاره بوروکراسی به تخصص‌گرایی، تغییر انگاره از یاددهی- محور به یادگیری-محور، تغییر انگاره مشارکت والدین به مداخله والدین و تغییر انگاره انتقال دانش به ساخت دانش در دانش‌آموزان.
پژوهشگران	ناصر شیربگی (نفر اول)، منا شیخله (نفر دوم)