مشخصات پژوهش

عنوان	ڕۆڵ و پێگەی ‌ عه ‌ لائه ددین سەججادی ‌ له ‌ڕەوانبێژی‌ ‌ له زمانی کوردیدا
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	ڕەواه نبێژی، جوانکاری، واتا ناسی، عه لائه ددین سه ججادی، هه لسه نگاندن
چکیده	سه ه ره تای داڕشتنی تیۆرییهکانی ڕه وانبێژی ده گهڕێته وه بۆ یۆنانی کۆن، پاشان زانایانی موسوڵمان بۆ ناسینی باشتری ئیعجازی قورئان ئه م زانسته یان به کار هێنا. جاحیز(و.255ک،) ئه بووهیلالی عه سکه ری( 392-320ک)، ئیبنی ڕه شیقی قیروانی(و. 456ک،) عبدولقاهیر جورجانی( ،)474-405خه تیب ته ورێزی(،)502-421 سه ککاکی(555-626ک،) ئیبنی ئه ثیر( )558-637و ته فتازانی( )722-792به شێک له و زانایانه ن؛ واته سه ره تای ڕه وانبێژی له عه ره بیدا ده گه ڕێت هوه بۆ نزیکه ی 1300 ساڵ له مه وبه ر. له دوای ئه وان فارسه کانن که پێشینه ی ئه م زانسته لای ئه وان ده گه ڕێته وه بۆ 1000ساڵ به ر له ئێستا که یه که م کتێبی ڕه وانبێژی –که تا ئێستا ماوه- به نێوی ترجمان البلاغه له لایه ن موحه ممه دی کوڕی عومه ری ڕادویانییه وه نووسراوه. به ڵام به داخه وه پێشینه ی نووسینی ئه م زانسته له کوردیدا دهگ ه ڕێتهوه بۆ 95ساڵ به ر له ئێستا که یه که م جار شێخ نووری شێخ ساڵح(1896-1958ز.) چه ند بابه تێکی له گۆڤاری ژیندا بڵاوکرده وه و جارجاره دێره شیعرێکی له شاعیره کورده کانیش وه ک نموونه بۆ هیناون. به ڵام یه که م کتێبی زمانی کوردی له م بواره دا کتێبی خۆشخوانی مامۆستا سه ججادییه که له ساڵی 1978زایینی له چاپ درا. ئه م توێژینه وه به شێوازی وه سفی – شیکاری ئه م کتێبه شرۆڤه ده کات. ده ره نجامه کان ده ری ده خات که ئه م کتێبه هه ر سێ به شی ڕه وانبێژی واته ڕوونبێژی، جوانکاری و واتاناسی له خۆ ده گرێت. نووسینی یه که م کتێبی سه ربه خۆ له ڕه وانبێژیدا، دانانی نێوی کوردی له جیاتی نێوی عه ره بی بۆ یه که م جار بۆ هه ر کام له زانسته کانی ڕه وانبێژی، که ڵک وه رگرتن له نموونه جوانه کانی شیعر و په خشان و تهنانه ت فۆلکلۆری کوردی بۆ مه به سته کانی ئه م زانسته، نوێکاری به رچاو و زۆر شتی دیکه ی وه ک ئه مانه توانیویانه ڕۆڵ و پێگه ی عه لائه ددین سه ججادی باشتر ڕوون بکه نه وه و وا بکه ن که ئهم کتێبه هه تا ئێستا وه ک سه رچاوه یه کی باوه ڕپێکراو بۆ توێژه رانی ئه م بواره ب نسرێت
پژوهشگران	سید احمد پارسا (نفر اول)