مشخصات پژوهش

عنوان	تعیین عوامل مؤثر بر دوره زمانی فنولوژی جو دیم در اقلیم نیمه خشک برپایه تحلیل مؤلفه های اصلی
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	ایستگاه سرارود؛ تابش خالص؛ درجه روز رشد؛ واحدهای نوری-حرارتی
چکیده	در اقلیم های خشک و نیمه خشک، که به دلیل مشکل کم آبی کشت دیم با چالش هایی مواجه است؛ لازم است به طور ویژه عوامل مؤثر بر رشد بررسی شود. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی نقش عوامل مؤثر بر طول دوره زمانی مراحل مختلف فنولوژیک جو دیم در یک منطقه با اقلیم نیمه خشک انجام شد. برای این منظور، مدت زمان مراحل مختلف فنولوژیک پنج دوره مختلف رشد جو دیم از قبیل: کاشت-سبزشدن، سبزشدن-پنجه زنی، پنجه زنی-ساقه دهی، ساقه دهی-گل دهی و گل-دهی-رسیدن کامل در ایستگاه سرارود کرمانشاه طی دوره 1379 تا 1394 استخراج شد. با محاسبه 12 متغیر مختلف برای هر کدام از این دوره ها، متغیرهایی که دارای تأثیر معنی دار برروی طول هرکدام از این دوره ها بودند شناسایی شد. برای ارزیابی تأثیر آنها بر طول هر کدام از مراحل فنولوژیک از روش تجزیه مؤلفه های اصلی استفاده شد. یافته ها نشان داد که از بین متغیرهای انتخاب شده در پژوهش حاضر، متغیرهای مبتنی بر درجه روز رشد شامل شاخص های GDD و PTU و متغیرهای مبتنی بر تابش جذب شده از جمله تابش خالص و میانگین شبانه روزی دمای سطح خاک دارای بیشترین تأثیر بر طول مراحل مختلف رشد جو دیم دارند. متغیرهای مبتنی بر تبخیر-تعرق، تأمین رطوبت خاک و متغیر تکمیلی بر روی طول دو مرحله از رشد تأثیرگذار بودند. بیشترین مقدار تغییرپذیری طول دوره های مختلف رشد که در قالب روش تجزیه مؤلفه های اصلی توجیه شده بود، برای دوره کاشت–سبزشدن به دست آمد. یافته های کلی نشان داد که روش تجزیه مؤلفه-های اصلی در کنار قابلیت زیادی که برای شناسایی عوامل مؤثر بر طول مراحل مختلف فنولوژیک دارد، به خوبی قادر به سامان دهی اثر متقابل بین این عوامل نیز است.
پژوهشگران	نشاط جهان نمایی (نفر دوم)، یونس خوشخو (نفر اول)