|
عنوان
|
تحلیل نشانه شناختی بازنمایی خانواده در مجموعه های داستانی (سریال) تلویزیونی (مطالعۀ موردی: مجموعۀ لحظۀ گرگ و میش)
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
مجموعۀ داستانی(سریال) تلویزیونی، دگردیسی خانواده، نشانه شناسی، بازنمایی «لحظۀ گرگ و میش»
|
|
چکیده
|
خانواده از جمله مضامین و بن مایه های محوری مجموعه های تلویزیونی است. این مجموعه ها می کوشند معانی و پیام-های موردنظر خود را در سطوح فنی، اجتماعی و ایدئولوژیک رمزگذاری کنند و بدین طریق تصویر خاصی از جهان اجتماعی به مخاطبان ارایه دهند. پژوهش حاضر به مطالعۀ نشانه شناختی یکی از پربیننده ترینِ این مجموعه ها، باعنوان لحظۀ گرگ و میش، می پردازد که موضوع آن وضعیت خانواده در ایران بعد از انقلاب است. سازه های مفهومیِ پشتوانۀ کار، خانواده در مدرنیتۀ متأخر، انسجام/ تعارضِ خانواده و برساخت رسانه ای خانواده است. بر پایه مدل نشانه شناسی جان فیسک، نتایج نشان می دهد این مجموعه با کاربست انواع مختلف رمزگان سعی در دراماتیزه کردن سویه های عادی زندگی خانوادگی و ایده آلیزه کردن خصایل پیشامدی آن دارد تا شکلی از خانوادۀ آرمانی را که غیرتاریخی و ماورایی است به منزلۀ الگو معرفی کند. ویژگی هایی مثل اقتدار مردانه، خانوادۀ گسترده، فرزند آوری و همسرگزینی ستایش می شوند و برای تعارض ها و واگرایی های خانواده صرفاً راه حل هایی اخلاقی و فردی تجویز می شود. خانوادۀ آرمانی پاسخ گوی تمامی نیازها و خواسته های اعضا و یگانه مأمن تسلابخش است که فرد باید در پناه آن به جستجوی کمال برآید. برخی از عمده ترین مضامین این مجموعه عبارتند از: نوستالژی گذشتۀ طلایی؛ بازتولید ایدئولوژی مردسالاری؛ دراماتیزه کردن امور جاری و روزمره از طریق خلق صحنه ها، نماها و سکانس های نامتعارف؛ توجیه اطاعت فرد از نهادهای ریشه دار سنتی؛ پنهان نمودن نقش ساختارهای اجتماعی؛ روانشناسانه کردن مسایل اجتماعی؛ ارایۀ راه حل فردی برای غلبه بر شکاف نسلی؛ برجسته کردن نقش افراد در کم رنگ شدن اعتماد اجتماعی؛ و بازنمایی تنوع گروه های اجتماعی و سبک-های زندگی در قالب دوگرایی خیر و شر.
|
|
پژوهشگران
|
بختیار غریبی (نفر سوم)، صدیقه پیری (نفر دوم)، جمال محمدی (نفر اول)
|