عنوان
|
اولویت بندی تکتونیکی حوضه های آبریز با به کارگیری شاخص های مورفومتریک مطالعه موردی(حوضه رازآور)
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
کلیدواژهها
|
تکتونیک، اولویت بندی، شاخص های ژئومورفیک، حوضه رازآور
|
چکیده
|
تقریبا هیچ ناحیه ای را در کره زمین نمی توان یافت که در طول چند هزارسال اخیر تحت تأثیر تغییرات تکتونیکی قرار نگرفته باشد. در این مسیر شواهد و شاخص های ژئومورفولوژیک اطلاعات زیادی را در ارتباط بعد کمی تکتونیک فعال و نیز اثر گذاری آن نمایان می سازند. بنابراین مطالعات مورفوتکتونیک و بررسی های مرتبط با آن در سطح حوضه های آبریز از طریق شاخص های ژئومورفولوژیک و مورفومتریک در جهت شناسایی دینامیک حوضه ها و نیز حرکت در راستای مدیریت محیط مفید می باشد. بر این اساس در پژوهش حاضر به اولویت بندی تکتونیکی حوضه های آبریز با به کارگیری شاخص های ژئومورفیک در سطح حوضه رازآور پرداخته شد. در این ارتباط حوضه رازآور بر مبنای تقسیم بندی حوضه ای به 5 زیر حوضه تقسیم گردید و بر اساس شاخص های مورفومتریک 7 گانه شکل حوضه (BS)، عدم تقارن آبراهه (AF)، پیچ و خم جبهه کوهستان (smf)، نسبت پهنای کف دره به عمق دره (vf)، گرادیان طولی رودخانه (sl)، تقارن توپوگرافی معکوس (DA) و تراکم سطحی آبراهه و نیز در نهایت با شاخص Iat مورد بررسی قرار گرفت. نتایج کلی نشان داد که شاخص های مورد بررسی در سطح حوضه های مطالعاتی دارای دامنه های متفاوتی هستند. ولی روند کلی شاخص های ژئومورفیک و نتایج حاصل از آن نشان داد که در سطح حوضه رازآور درجات فعالیت تکتونیکی با دامنه ای متفاوت وجود دارد ولی به صورت کلی روند فعالیت تکتونیکی در سطح متوسطی است و این مساله در ارتباط با ساز و کار نئوتکتونیکی حاکم در منطقه و نیز شرایط لیتولوژیک و نیز روندهای غالب فرسایشی محدوده مرتبط است. شواهد مختلف این روند که توسط شاخص های ژئومورفیک شناسایی و کمی گردید در فرم کلی حوضه و نیز لندفرم های شاخص آن شامل سیستم مجرا و نیز سطوح دشتی به همراه فرم های کوهستانی و دامنه-ای مشهود است. نتایج نهایی حاصل از شاخص Iat نشان داد که به صورت موردی زیرحوضه های 2 و 4 و در مرحله بعد حوضه 1 دارای فعالیت تکتونیکی پایین تری بوده و زیرحوضه 3 (زیرحوضه شرقی حوضه رازآور) دارای فعالیت تکتونیکی متوسطی می باشد. همچنین بیشترین فعالیت تکتونیکی در زیرحوضه جنوبی- شرقی حوضه رازآور شماره 5 مشاهده شد که دارای فعالیت تکتونیکی زیاد می باشد. بر اساس این شاخص نیز مشخص گردید که درجات متفاوتی از فعالیت تکتونیکی در سطح زیر حوضه های حوضه رازآور از کم تا زیاد وجود دارند که مرتبط با مجموعه روندهای تکتونیکی حاکم بر منطقه به همراه شرایط لیتولوژیک موجود در سطح زیر حوضه های رازآوز و نیز نوع و میزان واکنش فرم های موجود در سطح هر زیر حوضه می باشد. با این اوصاف بر مبنای رویکرد سیستمی ژئومورفولوژیک نتایج نهایی پژوهش بیانگر فعالیت متوسط تکتونیکی البته با درجات نسبی تفاوت در سطح حوضه رازآور می باشد و برای اطمینان و رویکرد مخاطره شناسی ضرورت بررسی های کامل میدانی وجود دارد.
|
پژوهشگران
|
فرشته الیاسی (دانشجو)، پیام سجادی (استاد مشاور)، ممند سالاری (استاد راهنما)
|