مشخصات پژوهش

عنوان	استراتژی های مقابله با خشکسالی و میزان تاب آوری در بین تولیدکنندگان گندم دیم استان کردستان
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	تغییرات اقلیمی، خشکسالی، سازگاری، تاب آوری، استان کردستان
چکیده	در این پژوهش هدف شناسایی استراتژی های سازگاری به کار گرفته شده توسط گندم کاران دیم استان کردستان و سنجش میزان تاب آوری این گروه از کشاورزان در برابر پدیده خشکسالی بود. اطلاعات و داده های مورد نیاز پژوهش بر مبنای دو روش اسنادی و میدانی جمع آوری شد. واحد تحلیل پژوهش، خانوارهای کشاورز دیم کار ساکن در محدوده شهرستان های استان کردستان بودند که بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای تعداد 160 از آنها به عنوان نمونه آماری مورد مطالعه قرار گرفتند. متغیر وابسته در این پژوهش تاب آوری در برابر خشکسالی و متغیر میانجی شامل میزان بکارگیری استراتژی های سازگاری با خشکسالی بود. همچنین متغیرهای مستقل شامل درک از وقوع تغییرات اقلیمی، درک از وقوع خشکسالی، درک ریسک، تجربه ریسک ناشی از خشکسالی، اطمینان به سازمان های دولتی، دسترسی به منابع، سرمایه اجتماعی و ویژگی های فردی و اقتصادی بودند. در این پژوهش ابتدا با استفاده از یک مصاحبه گروه متمرکز با 15 نفر از گندم کاران دیم تلاش شد انواع استراتژی هایی که در منطقه برای سازگاری با خشکسالی به کار می رود به منظور بکار بردن آنها در پرسشنامه شناسایی و استخراج شوند. سپس با استفاده از پرسشنامه ای که بر اساس چارچوب مفهومی پژوهش طراحی شد اقدام به گردآوری داده ها گردید. به منظور بررسی عوامل اثرگذار بر تاب آوری کشاورزان گندم کار دیم مورد مطالعه از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها نشان داد از بین متغیرهای مستقل پژوهش، میزان بکارگیری استراتژی های سازگاری به عنوان یک متغیر مستقل میانجی با ضریب مسیر 48/0 بیشترین اثر مثبت و تعیین کننده را بر تاب آوری دیم کاران داشته است. پس از این متغیر، به ترتیب متغیرهای میزان سرمایه اجتماعی، میزان دسترسی به منابع، درآمد و میزان مالکیت زمین کشاورزی به ترتیب با ضریب های 23/0، 20/0، 19/0 و 18/0 بیشترین اثر مثبت و معنی دار را بر تاب آوری در برابر خشکسالی داشتند. همچنین، یافته ها نشان داد که متغیرهای سرمایه اجتماعی، دسترسی به منابع، درآمد و میزان مالکیت زمین کشاورزی با تأثیر بر متغیر میزان بکارگیری استراتژی های سازگاری، به طور غیرمستقیم بر تاب آوری در برابر خشکسالی اثرگذار هستند. علاوه بر این، بر اساس یافته ها، اگرچه متغیرهای درک ریسک، تجربه ریسک و اطمینان به سازمان های دولتی به طور مستقیم بر تاب آوری در برابر خشکسالی اثرگذار نیستند، اما این متغیرها با اثر مثبت و معنی دار بر میزان بکارگیری استراتژی های سازگاری، از طریق این متغیر میانجی، قادر هستند تاب آوری در برابر خشکسالی را نیز به طور غیرمستقیم تحت تأثیر قرار دهند. یافته ها نشان داد از بین متغیرهای فردی و اقتصادی، متغیرهای میزان درآمد سالیانه و وسعت زمین کشاورزی دارای اثرات مستقیم بر تاب آوری در برابر خشکسالی و میزان بکارگیری استراتژی های سازگاری با خشکسالی بوده اند.
پژوهشگران	سیروان بابائی (استاد مشاور)، حمیده ملک سعیدی قصرالدشتی (استاد راهنما)، محمد جلالی (استاد مشاور)، سرگل قربانی (دانشجو)