مشخصات پژوهش

عنوان	پهنه بندی خطر زمین لغزش در جاده بوکان-سردشت با استفاده از الگوریتم های پیشرفته داده کاوی
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	پهنه بندی خطر زمین لغزش، مخاطرات محیطی، شواهد وزنی، تابع شواهد قطعی، جاده بوکان سردشت
چکیده	هدف از این مطالعه پهنه بندی خطر زمین لغزش در طول محور ارتباطی کوهستانی بوکان – سردشت استان آذربایجان غربی می باشد که با استفاده از روش های داده کاوی مدل شواهد وزنی (WOE) و مدل تابع شواهد قطعی (EBF) با بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیک های سنجش از دور انجام گرفت. جاده ارتباطی بوکان تا سردشت حساسیت زیادی به وقوع زمین لغزش داشته و تاکنون خساراتی به جاده وارد شده و منجر به رسوب زائی شده و تهدیدهای آن در آینده نیز ادامه دارد. جهت کاهش خسارات این پدیده، ارزیابی علمی این نواحی حساس به وقوع زمین لغزش ضرورت دارد. موقعیت مکانی زمین لغزش های محدوده اطراف جاده با حریم یک کیلومتر از مرکز جاده و با مساحت 25465 هکتار به کمک تصاویر ماهواره ای و کنترل و بازدید این نقاط طی عملیات میدانی ثبت گردید. دوازده فاکتور تأثیرگذار در وقوع زمین لغزش شامل لایه های: سنگ شناسی، درجه شیب، جهت شیب، مقدار شاخص NDVI، فاصله از آبراهه، شکل انحنای معمولی دامنه، شکل انحنای عرضی دامنه، شکل انحنای طولی دامنه، فاصله از گسل، فاصله از جاده، میزان بارندگی سالانه و ارتفاع از سطح دریا بعنوان عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزش در منطقه مورد مطالعه تشخیص داده شده و برای تهیه نقشه حساسیت به زمین-لغزش منطقه مورد مطالعه مورد استفاده قرار گرفتند. مختصات مکانی 109 نقطه لغزشی در شهرستان مورد مطالعه ثبت گردید. حدود 30 درصد از لغزش های ثبت شده (32 نقطه لغزشی) به عنوان زمین لغزش های آزمایشی به صورت کاملاً تصادفی جدا شده و 77 نقطه لغزشی باقیمانده به عنوان لغزش های آموزشی وارد آنالیزها شدند. در روش وزن دهی به شواهد (WOE) مقادیر ارزش اطلاعاتی و وزن های اختصاص یافته به هر یک از عوامل با استفاده از محاسبات آماری در نرم افزار Excell صورت گرفت و پس از جمع جبری تمامی لایه ها به کمک محاسبات رستری؛ نقشه حساسیت به زمین لغزش به روش WOE آماده گردید. در روش تابع شواهد قطعی در ابتدا شاخص های Bel یا درجه اطمینان، Dis درجه عدم اطمینان، Unc درجه عدم قطعیت و Pls درجه معقولیت تهیه گردید. داده های استخراج شده از EBF همبستگی مکانی بین فاکتورهای مؤثر و رخداد زمین لغزش و همبستگی مکانی بین کلاس های هر یک از فاکتورهای مؤثر را پیش بینی می کند. پارامترهای روابط مدل توسط معادلات برای ادغام لایه های Bel (درجه باور)، Dis (عدم باور) ، Pls (احتمال) و Unc (عدم اطمینان) مورد استفاده قرار گرفتند. دقت پیش بینی مدل های مختلف مورد استفاده در این مطالعه با استفاده از سطح زیر منحی ROC مورد سنجش قرار گرفت. سطح زیر منحنی ROC در روش وزن شواهد قطعی (EBF) برابر با 910/0 بوده و بالاترین مقدار را کسب کرد. و روش شواهد وزنی نیز با مقدار سطح زیر منحنی ROC معادل با 893/0 برآوردهای بسیار قابل قبولی در پهنه بندی زمین لغزش-های منطقه مورد مطالعه از خود نشان داد. با ملاحظه زمین لغزش های آزمایشی واقع شده در طبقات حساسیت وقوع زمین لغزش این واقعیت را آشکار می سازد که با افزایش طبقات حساسیت وقوع زمین لغزش در هر دو روش به صورت چشمگیری بر تراکم زمین لغزش ها در این مناطق افزوده شده است و این در حالی است که زمین لغزش های آزمایشی در مدل سازی ها نقشی نداشته اند و صحت نقشه پهنه بندی را تأیید می نمایند. مدل های داده کاوی بکار گرفته شده در این تحقیق در تلفیق با GIS جهت پهنه بندی نواحی زمین لغزش ، ساده، صحیح و سریع بوده و کمک زیادی به طراحان و تصمیم گیران مسایل مرتبط با مدیریت بحران خواهد نمود.
پژوهشگران	جلال زندی (استاد مشاور)، هیمن شهابی (استاد راهنما)، گلان معماری (دانشجو)