مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی مخاطرات ژئومورفولوژیکی شهرستان کامیاران با تأکید برحرکات دامنه ای با استفاده از مدل های پیش بینی کننده مکانی
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	مخاطرات ژئومورفولوژیکی، زمین لغزش، رگرسیون لجستیک، مدل تحلیل شبکه ای، شهرستان کامیاران
چکیده	هدف از این مطالعه بررسی مخاطرات ژئومورفولوژیکی شهرستان کامیاران با تأکید بر حرکات دامنه ای (لغزش) و بررسی و شناخت عوامل مؤثر بر ایجاد حرکات دامنه ای و میزان تأثیرگذاری آن ها می باشد. شهرستان کامیاران در منطقه ای کوهستانی همراه با عناصر ساختاری فراوان و با تنوع لیتولوژیکی زیاد واقع شده و حساسیت زیادی به وقوع زمین لغزش دارد. جهت کاهش خسارات این پدیده، ارزیابی علمی این نواحی حساس به وقوع زمین لغزش ضرورت دارد. موقعیت مکانی زمین لغزش-های شهرستان کامیاران در استان کردستان با مساحت 2055 کیلومترمربع به کمک تصاویر ماهواره ای و کنترل و بازدید این نقاط طی عملیات میدانی ثبت گردید. پانزده عامل تأثیرگذار در وقوع زمین لغزش شامل لایه های: سنگ شناسی، درجه شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، فاصله از آبراهه، تراکم آبراهه ها، شکل انحنای معمولی دامنه، شکل انحنای عرضی دامنه، شکل انحنای طولی دامنه، فاصله از گسل، تراکم گسل ها، فاصله از جاده، تراکم جاده ها، میزان بارندگی سالانه و ارتفاع از سطح دریا بعنوان عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزش در منطقه مورد مطالعه تشخیص داده شده و برای تهیه نقشه حساسیت به زمین لغزش منطقه مورد مطالعه مورد استفاده قرار گرفتند. مختصات مکانی 103 نقطه لغزشی در شهرستان مورد مطالعه ثبت گردید. حدود 30 درصد از لغزش های ثبت شده (31 نقطه لغزشی) به عنوان زمین لغزش های آزمایشی به صورت کاملاً تصادفی جدا شده و 72 نقطه لغزشی باقیمانده به عنوان لغزش های آموزشی وارد تحلیل ها شدند. ارتباط بین فاکتورهای مختلف تأثیرگذار در وقوع زمین لغزش با زمین لغزش های آموزشی با استفاده از فراوانی وقوع زمین لغزش ها در هر کلاس تعیین گردید. نقشه حساسیت به زمین لغزش با دو روش رگرسیون لجستیک و تحلیل شبکه ای تهیه شد. پس از انجام آنالیزهای رگرسیونی لجستیک گام به گام پیشرو، چهار فاکتور مؤثر در وقوع لغزش از میان پانزده فاکتور شامل: بارندگی، تراکم آبراهه، جهت دامنه و تراکم گسل به دلیل معنی دار بودن از لحاظ آماری انتخاب گردیدند. در روش ANP، یک مدل شبکه ای دو لایه متشکل از لایه هدف و لایه معیارها طراحی و سازماندهی شد. سپس، مقایسه زوجی خوشه ها با استفاده از روابط به دست آمده از پرسشنامه و تکنیک دیماتل که توسط متخصصان و کارشناسان در زمینه زمین لغزش تهیه شده بود در محیط نرم افزاری Super Decision انجام شد و سه ابرماتریس موزون، ناموزون و حدی، به همراه ضرایب هر یک از عناصر مؤثر در زمین لغزش به دست آمد. دو عامل بارش و کاربری اراضی به ترتیب با 791/0 و 648/0 بیشترین وزن را به خود اختصاص دادند. کمترین وزن اختصاص یافته مربوط به فاکتور جهت شیب دامنه با وزن 038/0 بود. نقشه حساسیت به وقوع زمین لغزش با دو روش رگرسیون لجستیک (LR) و تحلیل شبکه ای (ANP) تهیه گردید و به طبقات مختلف حساسیت کلاسه بندی شدند. جهت اعتبار سنجی و مقایسه بین نتایج این دو روش، از مقدار تراکم زمین لغزش های آزمایشی در طبقات حساسیت وقوع (روش SCAI) و روش سطح زیر منحنی ویژگی های عامل نسبی (ROC) استفاده گردید. سطح زیر منحنی ROC در روش رگرسیون لجستیک برابر با 938/0 بوده و بالاترین مقدار را کسب کرد و روش تحلیل شبکه نیز با مقدار سطح زیر منحنی ROC معادل با 783/0 پیشگویی های قابل قبولی در حساسیت یابی زمین لغزش های منطقه مورد مطالعه از خود نشان داد. با ملاحظه زمین لغزش های آزمایشی واقع شده در طبقات حساسیت وقوع زمین لغزش این واقعیت را آشکار می سازد که با افزایش طبقات حساسیت وقوع زمین لغزش در هر دو روش به صورت چشمگیری بر تراکم زمین لغزش ها در این مناطق افزوده شده است. مدل های احتمالاتی و آماری بکار گرفته شده در این تحقیق در تلفیق با GIS جهت حساسیت یابی نواحی با زمین لغزش ، ساده، صحیح و سریع بوده و کمک زیادی به طراحان و تصمیم گیران مسایل مرتبط با مدیریت بحران خواهد نمود.
پژوهشگران	بهاره قاسمیان (استاد مشاور)، هیمن شهابی (استاد راهنما)، سیران شاکری (دانشجو)