مشخصات پژوهش

عنوان	تحلیل فضایی مخاطرات ژئومورفولوژیکی با تأکید بر حرکات دامنه ای (مطالعه موردی: شهرستان سنندج)
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	زمین لغزش، مخاطرات محیطی، وزن واقعه، تابع شواهد قطعی، شهرستان سنندج
چکیده	هدف از این مطالعه تحلیل فضایی مخاطرات ژئومورفولوژیکی با تأکید بر حرکات دامنه ای (لغزش) در سطح شهرستان سنندج، استان کردستان می باشد. که با استفاده از روش های داده کاوی وزن واقعه (WOE) و شواهد قطعی (EBF) با بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیک های سنجش از دور به انجام رسید. شهرستان سنندج حساسیت زیادی به وقوع زمین لغزش داشته و تاکنون خسارات متعددی ایجاد نموده و تهدیدهای آن در آینده ادامه دارد. جهت کاهش خسارات این پدیده، ارزیابی علمی این نواحی حساس به وقوع زمین لغزش ضرورت دارد. موقعیت مکانی زمین لغزش های شهرستان سنندج در استان کردستان با مساحت 3637 کیلومترمربع به کمک تصاویر ماهواره ای و کنترل و بازدید این نقاط طی عملیات میدانی ثبت گردید، علاوه بر آن پانزده عامل تأثیرگذار در وقوع زمین لغزش مشتمل بر لایه های: سنگ شناسی، درجه شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، فاصله از آبراهه، تراکم آبراهه ها، شکل انحنای معمولی دامنه، شکل انحنای عرضی دامنه، شکل انحنای طولی دامنه، فاصله از گسل، تراکم گسل ها، فاصله از جاده، تراکم جاده ها، میزان بارندگی سالانه و ارتفاع از سطح دریا بعنوان عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزش در منطقه مورد مطالعه تشخیص داده شده و برای تهیه نقشه حساسیت به زمین لغزش منطقه مورد مطالعه مورد استفاده قرار گرفتند. مختصات مکانی 144 نقطه لغزشی در شهرستان مورد مطالعه ثبت گردید. حدود 30 درصد از لغزش های ثبت شده (44 نقطه لغزشی) به عنوان زمین لغزش های آزمایشی به صورت کاملاً تصادفی جدا شده و 100 نقطه لغزشی باقیمانده به عنوان لغزش های آموزشی وارد تحلیل ها شدند. در روش وزن دهی به شواهد (WOE) مقادیر ارزش اطلاعاتی و وزن های اختصاص یافته به هر یک از عوامل با استفاده از محاسبات آماری در نرم افزار Excell صورت گرفت و پس از جمع جبری تمامی لایه ها به کمک محاسبات رستری؛ نقشه حساسیت به زمین لغزش به روش WOE آماده گردید. در روش تابع شواهد قطعی در ابتدا شاخص های Bel یا درجه اطمینان، Dis درجه عدم اطمینان، Unc درجه عدم قطعیت و Pls درجه معقولیت در محدوده صفر تا یک تهیه گردید. داده های استخراج شده از EBF همبستگی مکانی بین فاکتورهای مؤثر و رخداد زمین لغزش و همبستگی مکانی بین کلاس های هر یک از فاکتورهای مؤثر را پیش بینی می کند. پارامترهای روابط مدل توسط معادلات برای ادغام لایه های Bel (درجه باور)، Dis (عدم باور) ، Pls (احتمال) و Unc (عدم اطمینان) مورد استفاده قرار گرفتند. دقت پیش بینی مدل های مختلف مورد استفاده در این مطالعه با استفاده از سطح زیر منحی ROC و شاخص SCAIمورد سنجش قرار گرفت. سطح زیر منحنی ROC در روش وزن شواهد قطعی (EBF) برابر با 978/0 بوده و بالاترین مقدار را کسب کرد. و روش وزن واقعه نیز با مقدار سطح زیر منحنی ROC معادل با 945/0 پیشگویی های بسیار قابل قبولی در حساسیت یابی زمین لغزش های منطقه مورد مطالعه از خود نشان داد. با ملاحظه زمین لغزش های آزمایشی واقع شده در طبقات حساسیت وقوع زمین لغزش این واقعیت را آشکار می سازد که با افزایش طبقات حساسیت وقوع زمین لغزش در هر دو روش به صورت چشمگیری بر تراکم زمین لغزش ها در این مناطق افزوده شده است و این در حالی است که زمین لغزش های آزمایشی در مدل سازی ها نقشی نداشته اند. در هر دو روش وزن شواهد و تابع شواهد قطعی بر اساس نتایج مدل اعتبارسنجی SCAI که تراکم زمین لغزش را در هر پهنه نشان می دهد؛ پهنه های با خطر بالا و بسیار بالا مقدار SCAI کم و پهنه های با خطر بسیار پایین مقدار SCAI بیشتری را نشان می دهند و صحت نقشه حساسیت به زمین لغزش تهیه شده را تأیید می-نمایند.
پژوهشگران	بهاره قاسمیان (استاد مشاور)، هیمن شهابی (استاد راهنما)، مهشاد بهمنی (دانشجو)