مشخصات پژوهش

عنوان	کانی شناسی، زمین شیمی و منشأ کانسار بوکسیت کارستی باگوشی، شمال باختری استان فارس، ایران
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	بوکسیت، کارست، باگوشی، زمین شیمی، عناصر نادر خاکی.
چکیده	کانسار بوکسیت کارستی باگوشی در 37 کیلومتری شمال باختر شهر مصیری فارس و در ناحیه زاگرس چین خورده قرار داشته و از پایین به بالا شامل افق کائولینیتی، بوکسیت برشی، قهوه ای، پیزولیتی و قرمز است که بر روی سازند سروک قرار دارند. بوهمیت، کائولینیت، هماتیت، پیروفیلیت، آناتاز، کلسیت و دیاسپور از کانی های اصلی تشکیل دهنده کانسار می باشند. بافت کانه ها پیزولیتی، پیزولیتی- اوولیتی و تخریبی همراه با زمینه پلیتومورفیک و میکروگرانولار است. افق های بوکسیتی بر اساس شرایط پایداری کانی های اصلی، در محیطی با چیرگی آب های سطحی اسیدی و اکسایشی تا آب های زیرزمینی قلیایی و کاهشی پدید آمده اند. مشاهدات میکروسکوپی شامل زمینه پلیتومورفیک و بافت پیزولیتی و اووئیدی، شکستگی های شعاعی در پیزوئیدها، رشد پوسته های ساده پیرامون هسته پیزوئیدهای قبلی و پیزوئیدهایی با پوسته های بدون شکستگی شعاعی و دایره ای، نشانگر پدیداری برجازاد و تکه های شکسته شده پیزوئیدها، پیزوئیدهای دگرزاد و تکه های تخریبی بیانگر ترابرد مواد بوکسیتی هستند، ازاین رو منشأ مواد بیشتر برجا است که در برخی قسمت ها به طور محلی دستخوش ترابرد و باز نهشت در فرورفتگی های کارستی شده اند. محاسبات تغییرات جرم برحسب عنصر نامتحرک Ti نشان می دهد که Si، Fe، Mg، K، Na از سیستم هوازدگی فروشویی شده؛ Al، Zr، V، Th، Nb و Ba و REEs به ویژه LREE غنی شده و Hf، Ta، Co، Rb، Cs، Be و U نسبتاً نامتحرک بوده اند. جدایش شدید LREEs و HREEs، غنی شدگی آشکار REEs در کانسنگ ها نسبت به سنگ مادر، بی هنجاری منفی Eu و بی هنجاری منفی ضعیف Ce از ویژگی های رفتاری REEs در نهشته بوکسیت باگوشی است. مطالعات ژئوشیمیایی نشان دهنده غنی شدگی پیشرونده REE و تفکیک قابل توجه LREE/HREE به سمت بخش های پایینی افق بوکسیتی باگوشی می باشد. در این کانسار Ce رفتار متمایزی نسیت به دیگر REE (بویژه LREE) داشته وتغییرات اندکی در مقدار بی هنجاری Ce در سرتاسر افق به چشم می خورد. این مطالعات نشان می دهد که توزیع و تفکیک عناصر کمیاب و نادر خاکی طی فرآیند بوکسیتی شدن در کانسار باگوشی توسط عواملی مانند نوسانات در pH محلول خاک، پتانسیل یونی REE و حضور سنگ بستر کربناتی به عنوان سد ژئوشیمیایی کنترل می گردد. شواهدی مانند بی هنجاری های Eu، نسبت عناصر کمیاب (Zr/Hf و Nb/Ta) و همچنین همسانی الگوی REEs تاییدکننده سهم سنگ آهک های رسی زیرین (سازند سروک) به عنوان سنگ مادر بوکسیت باگوشی بوده و پیشنهاد می کند که مواد منشاء دربردارنده رسوبات سیلیسی کلاستیکی هستند که از یک حاشیه قاره ای مشتق گردیده است.
پژوهشگران	فرهاد احمدنژاد (نفر سوم)، قاسم بیرانوند (نفر دوم)، حسن زمانیان (نفر اول)