مشخصات پژوهش

عنوان	پایش خشکسالی بر اساس چند شاخص مبتنی بر تبخیر و تعرق (مطالعه موردی: حوضه دریاچه ارومیه)
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	پارامترهای خشکسالی، دریاچه ارومیه، شاخصEDDI، شاخص SPEI، من-کندال
چکیده	خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که در طول تاریخ زندگی بشر را بواسطه خسارات و تبعات منفی آن در گستره های مختلف جغرافیایی با مشکل مواجه کرده است. خشک شدن دریاچه ارومیه که دلایل زیادی برای آن عنوان کرده اند، یکی از نمود خشکسالی در سال های اخیراست. با وجود اینکه خشکسالی پدیده ی طبیعی است و تعیین دقیق آغاز و پایان آن دشوار است اما شاخص های عددی مختلفی جهت تعیین کمی و شرایط آن به عنوان ابزار مدیریتی ارائه شده اند لذا در این تحقیق خشکسالی ها و ویژگی های آن در حوضه دریاچه ارومیه در 12 ایستگاه هواشناسی طی یک دوره زمانی سی ساله 2019-1990 میلادی بر اساس دو شاخص SPEI و EDDI که بر ضرورت لحاظ کردن تبخیر و تعرق به دلیل بازتاب گرمایش جهانی در محاسبه خشکسالی تاکید دارند، مورد تحقیق قرار گرفت. نتایج نشان داد که حوضه دریاچه ارومیه در دو دهه اخیر تحت تنش خشکسالی بوده ویژگی و شرایط خشکسالی ها که بر اساس روش تئوری ران محاسبه شد نشان داد که ایستگاه اهر شدیدترین و طولانی ترین خشکسالی با کمترین دفعات وقوع خشکسالی را تجربه کرده که برای ایستگاه مراغه عکس بود و در میانگین حوضه بیشترین شدت، مدت و پارمترهای وابسته به آنها بر اساس شاخص EDDI و دفعات وقوع بیشتر خشکسالی بر اساس شاخص SPEI به دست آمد. در رابطه با تحلیل روند خشکسالی و مشخصه های آن با استفاده از روش من- کندال و شیب سن دریافت شد که روند معنی دار آماری در سطح اعتماد %95 در افزایش خشکسالی و شدت، مدت، دفعات وقوع و پارامترهای مختلف آن وجود دارد که مقادیر آنها به غیر از دفعات وقوع خشکسالی، بر اساس شاخص EDDI بیشتر بود و رفتار دو شاخص نیز در فصول گرم که مستقل از پارامتر بارش هستند، مشابهت بیشتری داشت در حالی که SPEI برخی از خشکسالی هایی که در فصول سرد بر اساس EDDI رخداده را نشان نداده است. بر اساس این نتایج چنین دریافت می شود که نقش بارش در وقوع خشکسالی غیر قابل انکار است اما افزایش دما و تغییرات سایر پارامترهای اقلیمی دخیل در محاسبه تبخیر و تعرق مرجع منجر به وقوع خشکسالی های شدید و طولانی و به تبع آن افزایش تنش در کل حوضه و بخصوص در فصول سرد شده است بنابراین بر اساس نتایج این تحقیق نقش تغییرات اقلیمی و افزایش خشکسالی در حوضه دریاچه ارومیه غیر قابل انکار است.
پژوهشگران	یونس خوشخو (استاد راهنما)، سیده سمیه پورحمیدیان (دانشجو)