|
عنوان
|
بازنمایی واقعیت در سلجوقنامۀ ظهیرالدّین نیشابوری: از داستان پردازی تا گفتمان سازی
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
روایت تاریخی؛ سلجوقیان؛ سلجوقنامه؛ واقعیت؛ عینیت گرایی؛ داستان؛ گفتمان
|
|
چکیده
|
بسیاری از راویان تاریخ های کلاسیک فارسی سعی می کنند به صورت خودافشایی یا غیرمستقیم، عینیت گرایی یا بی طرفی خود را با مخاطب در میان بگذارند؛ از میان این مورخان، «مؤلف ـ راویِ» سلجوقنامه با وجود سال ها خدمت در دربار و معلمی دو تن از شاهان سلجوقی، آشکارا در درون متن چنین ادعایی نمی کند، ولی با ارجاع به نشانگان متنی می توان به شکل هایی از تکاپوی غیرمستقیم وی دست یافت که سعی می کند روایت خود را درست، دقیق و خالی از موضع گیری بنمایاند تا ضمن جلب اعتماد مخاطب، واقعیت ها را به شکلی ویژه تولید کند یا رواج دهد. این نوشتار انواع گفتمان سازی و مداخلۀ آگاهانه یا ناآگاهانۀ مولف-راوی سلجوقنامه را در برساختن واقعیت یا واقعیت های تاریخی آل سلجوق، با استناد به تمایز نهفته در دو اصطلاح روایت شناختی «داستان» و «گفتمان» و نیز با تکیه بر انواع گفتمان در صورت بندی ژپ لینت ولت طبقه بندی و تحلیل کرده است. نتیجه نشان می دهد که مؤلف ـ راوی دانسته یا نادانسته در قالب انواع گفتمان وجهی، توضیحی، انتزاعی، عاطفی و ارزیابی کننده با فروعات آن ها، سطوحی از واقعیت را به نفع یا علیه کسانی سوق داده یا تثبیت کرده است که پیامد آن، مشروعیت بخشی به برخی رخدادها و اشخاص یا مشروعیت زدایی از آن هاست.
|
|
پژوهشگران
|
شیرزاد نعیمی (نفر اول)، پارسا یعقوبی جنبه سرائی (نفر دوم)
|