مشخصات پژوهش

عنوان	تکنیک و محتوا در رمان های شاخص ایرانی دهه ی هشتاد شمسی
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	ادبیات داستانی معاصر، رمان دهۀ هشتاد، رمان های برندۀ جوایز ادبی، تکنیک، محتوا
چکیده	در دهه هشتاد شمسی در ایران، ادبیات داستانی و به ویژه رمان از رشد و شکوفایی کم-سابقه ای برخوردار شد. جوایز متعدد ادبی نیز پا به عرصه گذاشتند که اگر چه خود محصول رشد و رونق ادبیات داستانی در اواخر دهۀ هفتاد و به ویژه نیمۀ اول دهۀ هشتاد بودند ولی در شناساندن ادبیات داستانیِ جدی به جامعه نیز نقش مهمی ایفا کردند. از جمله جوایز معتبر و مطرح این دوره می توان به جوایز «گلشیری»، «مهرگان ادب (پکا)»، «یلدا»، «واو»، «اصفهان» و جایزۀ «منتقدان و نویسندگان مطبوعات» اشاره کرد. رشد کم سابقۀ کمی و کیفی رمان در دهۀ هشتاد و افزایش جوایز مربوط به این حوزه، رمان این دهه را قابل اعتنا و شایستۀ بررسی کرده است. رسالۀ حاضر برای به دست دادن تصویری کلی از رمان دهۀ هشتاد، رمان های شاخص این دهه را از دو جنبۀ تکنیک و محتوا بررسی کرده است. مطابق شیوۀ گزینش، هر کدام از رمان های برگزیده می بایست دست کم برندۀ دو مورد از جوایز مذکور می بودند تا در شمول بررسی قرار گیرند. با این حساب در این پژوهش ده رمان شاخصِ برنده جوایز ادبی در دهۀ هشتاد از دو جنبه تکنیک و محتوا، بررسی شده اند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و داده های پژوهش با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا بررسی شده اند. نتیجه نشان می دهد که این ده رمان از نظر تکنیکی در پرورش عناصر داستانی نظیر شخصیت، روایت، زاویه دید، پیرنگ و زمان و مکان، از شگردهای متأخر داستان پردازی بهره برده اند؛ در شخصیت پردازی عمدتاً از شیوه های شخصیت پردازی غیرمستقیم استفاده شده، در پردازش پیرنگ، با عدول از نظم تقویمی و گاهشمارانه، مناسبات منطقی و علت- معلولی رویدادها به شیوه غیر خطی ارائه شده است. در زاویه دید معمولاً از زاویه دید اول شخص (من- راوی) و به ندرت از زاویه دید سوم شخص و دوم شخص بهره گیری شده است. در روایت پردازی، تکنیک روایت غیرخطی و شیوه تک گویی مورد توجه نویسندگان بوده و به ندرت از راوی دانای کل استفاده شده است. ظرف زمانی رویدادها به جز یکی دو مورد، عمدتاً سال های بعد از انقلاب اسلامی است و مکان-های عمده جریان حوادث و رویدادها جز در یکی دو رمان با ذکر جزئیات بوده و بیشتر فضاهای سرپوشیده و مسقف را در بر می گیرد. محتوای این رمان ها نیز حول موضوعاتی نظیر مسائل زنان طبقه متوسط، انتقاد از گذشته سیاسی و روشنفکری، اختلافات فکری ناشی از تفاوت نسل، مهاجرت، جنگ و تبعات آن، هویت و نشان دادن نسبیت و عدم قطعیت امور مطرح می شود.
پژوهشگران	قهرمان شیری (استاد مشاور)، سید احمد پارسا (استاد راهنما)، سعدی حاجی (دانشجو)