|
عنوان
|
بررسی و نقد ادله تأثیر جنسیت بر ارزش اثباتی شهادت در فقه و حقوق اسلامی
|
|
نوع پژوهش
|
طرح پژوهشی خاتمه یافته
|
|
کلیدواژه‌ها
|
شهادت، جنسیت، فقه اسلامی، رویکرد سنتی، رویکرد تاریخ مند
|
|
چکیده
|
اعتبار شهادت زن در فقه اسلامی، از دیرباز تاکنون همواره عرصه ی مباحث متعددی در این حوزه بوده است. با این حال قدمت موضوع، مانع از تازگی پرداختن به انتقادات مطرح در این قلمرو و واکاوی نگرش های مختلف پیرامون این موضوع، با هدف نزدیک تر شدن به نظر شارع نخواهد بود. در این زمینه دو رویکرد قابل طرح است. نخست؛ رویکرد جنسیت محور که با استناد به دلایلی همچون آیه 282 سوره بقره، حدیث پیامبر(ص) و روایت حضرت علی(ع) که در آن عبارت « ناقصات (نواقص) العقول» آمده است و نیز دلایل عقلی ای همچون احساساتی بودن زنان، ممنوعیت کنکاش در فلسفه احکام و سیره، معتقد به تنصیف ارزش شهادت زن و اعتبار جنسیت در شهادت است. در مقابل، رویکرد دوم، در بستری تاریخ مند، از طریق بازتفسیر مواضع اتخاذ شده در رویکرد سنتی و واکاوی دلایل استنادی آن، به تعدیل نگرش هایی می پردازد که می تواند منشأ سوءفهم های احتمالی شود و با توجه به اقتضائات زمانی و مکانی و استناد به قواعدی همچون «العاده محکمّه» و «لاینکر تغیّر الاحکام بتغّیر الأزمان» و نواندیشی های فقهی ـ حقوقی، امکان گذر از رویکرد سنتی را فراهم کرده و زمینه ساز اتخاذ رویکردی نو در زمینه موضوع شهادت زن می شود. رویکرد اخیر، با اعتباربخشی به شهادت زن آن را به عنوان موضوعی خرد در جریان پویایی فقه اسلامی می داند که خاصیت همگامی با تحولات زمانی و مکانی را در خود می بیند.
|
|
پژوهشگران
|
مهرانگیز روستایی (همکار)، سهیلا رستمی (مجری اول)
|