مشخصات پژوهش

عنوان	تجزیه و تحلیل مدیریت بهره برداری از جنگل در زاگرس شمالی (مطالعه موردی: شهرستان بانه)
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	پاسخ مدیریتی، جنگلداری محلی، جنگل زاگرس، شهرستان بانه، گلازنی، جنگل – زراعی
چکیده	فرایند دیپسیر، تحلیلی مبتنی بر رابطۀ "علت- معلولی" عوامل برای سیاستگذاری و برنامه ریزی مدیریتی است. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت مدیریتی بهره برداریهای سنتی در جنگلهای زاگرس شمالی با استفاده از چارچوب دیپسیر است. برای اجرای این پژوهش سامان های عرفی گندمان، میرحسام و کوخ مامو از روستاهای توابع بخش آرمرده شهرستان بانه در غرب استان کردستان انتخاب شدند. کاربری های زمین در این منطقه شامل جنگل، جنگل- زراعی، جنگل- چرایی و جنگل- چرایی- زراعی است. برای تهیۀ نقشۀ کاربری اراضی منطقه از داده های ماهواره ای و نقشه های رقومی، پوشش گیاهی، نقشه های توپوگرافی و داده های حاصل از بازدید میدانی استفاده شد. با استفاده از نقشۀ رقومی 1:25000 نقشۀ کلاسه بندی شده شیب و جهت استخراج شد. به منظور بررسی وضعیت کنونی عرصه های مورد پژوهش و ارزیابی پاسخهای مدیریتی از چارچوب دیپسیر استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که از سیستمهای بهره برداری سنتی در منطقه، سطوح جنگل- زراعی (44 درصد سطح جنگل) و گلازنی (3/42 درصد سطح جنگل) نسبت به دیگر سیستمهای بهره برداری توسعه بیشتری یافته اند. این سیستمها بیشترین تغییرات را در وضعیت اکوسیستم روستاهای مورد پژوهش ایجاد کرده و سبب شکل گیری موقعیت کنونی شده اند پاسخهای مدیریتی مختلفی از طرف دستگاه مدیریت دولتی و سازمآنهای دیگر برای مواجهه با این وضعیت بیان شده است از جمله ممنوع کردن گلازنی در سالهای اخیر، مقابله با توسعۀ زراعت در جنگل، حمایت از طرحهای طوبی و بیشه زراعی، جلوگیری از شکار گونه های نادر، طرح ساماندهی و مدیریت گلازنی، معرفی معیشت جایگزین و طرح استفاده از انرژیهای نو (آبگرمکن خورشیدی)، گازرسانی توسط شرکت گاز بانه و صدور دفترچه های ویژۀ فعالیت در مرز. بررسی پاسخهای داده شده و نتایج آنها نشان می دهد که در بیشتر پاسخها به نیروهای پیشران (عوامل اصلی و کلیدی) توجه نشده است. بنابراین در کنار پاسخهای مدیریتی فوق پیشنهاد شد که به مواردی همچون اختصاص سیاستهای تشویقی و حمایتی دولت در زمینۀ اجرای اصولی جنگلداری محلی و برگزاری دوره های ترویج و آموزش جوامع محلی به منظور ارتقای سطح آگاهی آنان از اهمیت محیط زیست و اصلاح جنگلداری سنتی نیز توجه شود.
پژوهشگران	احمد ولی پور (نفر چهارم)، مرتضی تشکری (نفر سوم)، مجید لطفعلیان (نفر دوم)، مازیار حیدری (نفر اول)