مشخصات پژوهش

عنوان	اثربخشی درمان فعال سازی رفتاری و فراشناختی بر علایم افسردگی، اضطراب و راهبردهای شناختی تنظیم هیجان
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	درمان فعال سازی رفتاری، درمان فراشناختی، افسردگی، اضطراب، راهبردهای شناختی تنظیم هیجان
چکیده	با توجه به شیوع بالای افسردگی در بین دانشجویان و نیز اثرات منفی آن بر عملکرد دانشگاهی، نیاز مبرمی به توسعه و گسترش مداخلات اثربخش و به لحاظ تجربی تأیید شده، در این جمعیت وجود دارد. لذا، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان های گروهی کوتاه مدت فعال سازی رفتاری و درمان فراشناختی بر علایم افسردگی، اضطراب و راهبردهای شناختی تنظیم هیجانی شامل خودسرزنشی، پذیرش، نشخوار فکری، بازارزیابی مثبت و فاجعه سازی در دانشجویان انجام شد. در یک طرح نیمه تجربی با پیش آزمون-پس آزمون توأم با گروه کنترل، تعداد 41 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت تصادفی انتخاب و به سه گروه درمان فعال سازی رفتاری (13 نفر)، درمان فراشناختی (14 نفر) و گروه کنترل (14 نفر) تخصیص یافتند. گروه های آزمایشی 8 جلسه درمان هفتگی فعال سازی رفتاری و یا فراشناختی را دریافت داشتند. ابزارهای مورد استفاده پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه اضطراب بک و پرسشنامه راهبردهای شناختی تنظیم هیجانی بودند که در سه مرحله ی قبل از مداخله، پایان مداخله و پیگیری 2 ماهه تکمیل شدند. برای تجزیه و تحلیل نتایج از تحلیل کوواریانس چند متغیری استفاده شد. آزمون بونفرونی نشان داد که هر دو درمان فعال سازی رفتاری و فراشناختی به طور مساوی بر علایم افسردگی و اضطراب اثربخش بودند. با این حال، تکنیک های درمانی با توجه به اثربخشی شان بر جنبه های مختلف تنظیم هیجانی مانند بازارزیابی مثبت و فاجعه سازی با هم متفاوت بودند. بدین صورت که درمان فراشناختی در مقایسه با درمان فعال سازی رفتاری در تعدیل این راهبردها بهتر عمل کرد. در پیگیری 2 ماهه نیز نتایج درمانی کمابیش باقی مانده بودند، به جز متغیر پذیرش، که اثربخشی درمان فراشناختی در مقایسه با درمان فعال سازی رفتاری بر روی این راهبرد همچنان حفظ شده بود ولی نمرات گروه درمان فعال سازی رفتاری تا حدودی بازگشت نشان داده بود. با توجه به اثربخشی هر دو درمان بر علایم افسردگی و اضطراب و نیز با در نظر گرفتن نوع مشکل مراجعان در راهبرهای خاص تنظیم هیجانی، درمان فراشناختی و یا فعال سازی رفتاری گروهی و کوتاه مدت می توانند برای مراجعینی که جهت دریافت درمانی اثربخش و مقرون به صرفه به مراکز مشاوره دانشجویی مراجعه می کنند گزینه ی مناسبی باشند.
پژوهشگران	یدالله زرگر (نفر چهارم)، مهناز مهرابی زاده هنرمند (نفر سوم)، ایران داودی (نفر دوم)، مهدی زمستانی (نفر اول)