مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی اثر برخی عوامل بوم شناختی و مدیریتی بر میزان ذخایر کربن آلی درمنه زارهای استان سمنان با استفاده از آزمون تجزیه مولفه های اصلی (PCA)
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	ذخایر کربن، زیتوده، درمنه زار، عوامل محیطی، خصوصیات خاک، سمنان
چکیده	به منظور بررسی ظرفیت ذخیره کربن در درمنه زارها و تعیین عوامل بوم شناختی و مدیریتی موثر بر آن، مناطق مطالعاتی در استان سمنان شامل شهرستان های ایوانکی، دامغان و سمنان با حداکثر حضور گونه درمنه دشتی (A.sieberi) انتخاب شد. تیمارهای تحت مدیریت انسان شامل چرای دام، اقدامات اصلاحی نظیر احداث فارو و پخش سیلاب، تغییر کاربری اراضی مرتعی به تاغ کاری و کشت درختان مثمر (پسته کاری) و تیمارهای محیطی شامل توپوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع)، پوشش گیاهی (تراکم، درصد پوشش تاجی و بیوماس گیاهی) و اقلیم (دما و بارش) در مناطق مورد مطالعه انتخاب گردید. نمونه برداری از پوشش گیاهی در هر تیمار به روش تصادفی سیستماتیک انجام شد. در هر پلات درصد پوشش تاجی، تراکم، ابعاد هر پایه، لاشبرگ، زیتودهزیتوده اندام هوایی و زیرزمینی تعیین شد. نمونه برداری از خاک با توجه به حداکثر عمق ریشه دوانی از 4 عمق 25-0، 50-25 ، 75-50 و 100-75 سانتیمتری انجام گرفت. برای تعیین اثر مهم ترین عوامل محیطی و مدیریتی بر میزان ذخایر کربن اکوسیستم از آزمون تجزیه مولفه های اصلی استفاده شد. نتایج نشان داد ذخایر کل کربن آلی در درمنه زارهای استان سمنان (مجموع خاک، زیتوده و لاشبرگ) به طور متوسط 5/25 تن در هکتار می باشد که حداقل و حداکثر رقم ذکر شده (به ترتیب 10 و 55 تن در هکتار) در مناطق مختلف متفاوت و متاثر از عوامل محیطی و مدیریتی می باشد. اثر عواملی نظیر چرا بر ترسیب کربن بستگی به شدت بهره برداری داشته و با افزایش شدت چرا، ظرفیت ذخیره کربن اکوسیستم کاهش یافت. تغییر کاربری اراضی از درمنه زار به جنگل کاری با گونه سیاه تاغ تاثیر قابل توجهی در افزایش ذخایر کربن اکوسیستم داشت، اما تغییر کاربری از مرتع به پسته کاری، تغییری بر توان ترسیب کربن اکوسیستم ایجاد نکرد. اقدامات اصلاحی نظیر ذخیره نزولات در مناطق مختلف تاثیرات متفاوتی بر ظرفیت کربن داشت که نوع و میزان تاثیر این عوامل بستگی به مکان یابی صحیح و اصولی پروژه دارد. عوامل محیطی نیز نقش موثری بر میزان ذخایر کربن آلی در درمنه زارها داشتند. عوامل خاک (میزان رس و ازت و آهک) و پستی و بلندی (ارتفاع از سطح دریا) دارای نقش موثر بر کمیت کربن آلی ذخیره شده در اکوسیستم می باشند. به طور کلی در درمنه زارهای مورد مطالعه، خاک بیشترین سهم (به طور متوسط 87 درصد) از کل ذخایر کربن اکوسیستم را به خود اختصاص
پژوهشگران	شیما نیکو (نفر پنجم)، محمد جعفری (نفر چهارم)، محمد علی زارع چاهوکی (نفر سوم)، حسین آذرنیوند (نفر دوم)، حامد جنیدی جعفری (نفر اول)