مشخصات پژوهش

عنوان	عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری در شهرهای ایران نمونه موردی شهر رشت
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	گسترش شهری، پراکنده رویی شهری، تحلیل سلسله مراتبی(AHP)، شهر رشت
چکیده	روند فزاینده رشد شهرها در دهه های اخیر چالش های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی را در پی داشته است که پیامد افزایش طبیعی جمعیت از سویی و مهاجرت و جابجایی آن از سوی دیگر است، در این میان چگونگی رشد و توسعه کالبدی شهرها، ارزش فراوانی دارد. شهرها به گونه هایی از جمله در شکل توسعه میان افزا ، توسعه شهری پیوسته و توسعه شهری گسسته رشد کرده اند. توسعه شهری پراکنده یا به اصطلاح پراکنده رویی شهری، نمودی از توسعه شهری گسسته و در مواردی بسیار بیرون از ضوابط و مقررات شهری و به گونه ای خودرو و برنامه ریزی نشده است. این پدیده سبب دشواری ها، پیامدهای منفی و ناپایداری شهری می شود؛ از این رو بررسی عوامل مؤثر بر ایجاد پراکنده رویی و تأثیرات این پدیده بر شهر ارزش فراوانی دارد. در این نوشتار بارویکردی تحلیلی- توصیفی و با بررسی اسناد و مدارک موجود، پدیده پراکنده رویی در شهر رشت بررسی شده و چند و چون و عوامل آن تحلیل شده است. این بررسی نشان می دهد که رشت، مانند بسیاری از شهرهای ایران همراه با رشد و دگردیسی درونی، به واسطه پراکنده رویی شهری دچار گسست کالبدی شده است. پیوست و توسعه چشم گیر روستاهای پیرامون، گسترش اسکان غیررسمی در پیرامون شهر، گسترش شهر در امتداد گذرگاههای ورودی و ساخت شهرک های پیرامونی، به همراه مکان یابی تجهیزات شهری و خرده کارگاهها در پیرامون شهر پدیده هایی هستند که بر پراکنده رویی رشت دامن زده است. از تحلیل سلسله مراتبی(AHP) برای وزن دهی و مقایسه میزان اهمیت معیارها و زیرمعیارهای به دست آمده در فرایند پژوهش بر پدیده پراکنده رویی شهری در رشت بهره برده شد که نتایج نشان داد اقتصاد منطقه با 0.426 ، آب و هوا و شرایط اقلیمی با 0.319 ، ضعف پایش و مدیریت مکان با 0.138 و روند شهرنشینی امروزین ناشی از حرکات جمعیتی و مهاجرتی با 0.117 به ترتیب از عوامل بنیادین در شکل گیری این فرایند در شهر رشت بوده اند.
پژوهشگران	محمد خندان (نفر سوم)، کیومرث حبیبی (نفر دوم)، کیومرث ایراندوست (نفر اول)