چکیده شاهنامه به سبب تنوّع منابع و خاستگاه های متعدّد و محدودۀ جغرافیایی گستردۀ آنها، علاوه بر مدّت طولانی گردآمدن و مکتوب شدن آن، ساختاری تودرتو یافته و در برخی از مواضع نیز دچار تناقض شده است. بنابراین برخی از موارد از سوی پژوهشگران و مصحّحان، الحاقی و افزوده قلمداد شده و گاه از متن زدوده شده و یا به زیرنویس و بخش ملحقات رانده شده است. از میان چاپ ها و تصحیح های مختلفی که از شاهنامه موجود است؛ چاپ مسکو که نخستین تصحیح علمی این متن است انتقادی است؛ انتخاب شد زیرا هردو چاپ به دقّت – و چاپ خالقی مطلق که تا این زمان آخرین تصحیح کامل، به شیوۀ علمی نسخه بدل های خود را به شکل منظّم در زیرنویس درج کرده اند و از این بابت تحقیق و پژوهش بر متن شاهنامه را آسان تر کرده اند. سپس شماری از مواردی که از سوی مصحّحان این دو چاپ، الحاقی دانسته شده و از متن زدوده شده است، ارزیابی و با تشخیص مواردی که دارای ساختار روایی هستند مورد بررسی و کنکاش قرارگرفتند. در این میان، بین دو چاپ نیز مقایسه ای صورت گرفته، موارد صحیح و یا اشتباه یکی از دو چاپ و یا مورد یا موارد مشابه هر دو در ضمن برشمردن اشکالات و ایرادات وارده، مورد اشاره قرارگرفته است. در این بررسی با شیوۀ توصیفی- تحلیلی و بر اساس روش ساختارگرایی و گنجیدن مضمون روایی آنها در یکی از ساختارهای معمول شاهنامه همچنین دقّت در نسخه بدل های درج شدۀ هر دو چاپ و یافتن مواردی که مصحّحان در درج صحیح نسخه بدل ها دچار اشتباه شده اند و یا گاه به دلیل اتّکای بیش از حدّ آنها بر نسخه یا نسخه های خاص و یا اعتماد بسیار به برخی از منابع جانبی همچون ترجمه های عربی که از این متن موجود است، و یا توجّه نکردن به اشارات درون متنی صحیح که دلیل بر اصالت روایت دارد، آن مورد خاص را از متن زدوده اند؛ حکم بر اصیل بودن روایت مزبور داده ایم. و درنهایت پیشنهاد کرده ایم آن روایت در متن قرارگیرد یا حداقل با قید احتیاط درون قلاّب، در متن و در مکان مناسب گنجانده شود.
