مسعود داوری

آتش‌سوزی‌ خطرناک‌ترین عامل تخریب کننده جنگل‌ها و مراتع محسوب می‌شود. بسته به شدت، مدت و رخداد آتش‌سوزی، تغییرات فیزیکی، شیمیایی و زیستی متفاوتی در ویژگی‌های خاک ایجاد می‌شود. در این پژوهش آثار باقیمانده آتش‌سوزی بر آبگریزی خاک در بخش‌هایی از مراتع و جنگل‌های حوضه آبخیز دریاچه زریبار مریوان که قبلاً دچار آتش‌سوزی شده‌اند، ارزیابی شده است. بدین منظور تعداد سه ایستگاه به ازاء هر سال، از مناطق سوخته و نسوخته در طول چهار سال (1393 تا 1396) انتخاب شد و سه نمونه خاک سطحی (0 تا 5 سانتی‌متری) از هر یک از مناطق سوخته و نسوخته برداشت شد. سپس با استفاده از روش‌های استاندارد آزمایشگاهی ویژگی‌های مبنایی خاکی طراحی شده اندازه‌گیری گردید. شاخص آب‌گریزی خاک نیز با استفاده از روش جذب‌پذیری ذاتی اندازه‌گیری شد. نتایج حاکی از آن بود که آتش‌سوزی بر SWR تأثیر معنی‌داری داشت. با توجه به نتایج، آب گریزی خاک به دلیل آتش‌سوزی افزایش یافت. مقایسه میانگین‌ داده‌ها نشان داد که شاخص SWR به‌ترتیب در سال‌های 1396، 1395، 1394 و 1393 از 64/2، 72/2، 51/2 و 94/2 در مناطق نسوخته به 94/4، 42/4، 60/3 و 01/3 در مناطق سوخته افزایش یافت. به طور کلی، تأثیر آتش‌سوزی بر آب گریزی خاک در سال اول پس از آتش سوزی بیشتر بوده و این اثر با گذشت زمان کاهش یافته است.