لقمان قهرمانی

فاکتورهای فیزیوگرافی به عنوان عوامل اکولوژیک، بوم‌سازگان‌های جنگلی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. هدف این پژوهش، بررسی اثر فاکتورهای ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت دامنه بر نمایه‌های زیست‌سنجی (قطر، ارتفاع و شادابی تاج) درختان بنه می‌باشد. به منظور برداشت داده‌ها، ابتدا نقشه یکان‌های شکل زمین منطقه مورد مطالعه با در نظر گرفتن سه عامل ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت دامنه تهیه شد. نقشه ارتفاع از سطح دریا در سه کلاسه با دامنه مساوی (1493-1228، 1758-1493 و 2024-1758 متر از سطح دریا)، نقشه شیب در سه کلاسه (30-0، 60-30 و بیشتر از 60 درصد) و نقشه جهت دامنه در چهار طبقه (شمال، شرق، جنوب و شرق)، تهیه شد. از روی هم‌گذاری نقشه‌های عوامل فیزیوگرافی، 36 واحد همگن فیزیوگرافی (یکان‌های شکل زمین) در منطقه انجام پژوهش تعیین شد. با ادغام یکان‌های شکل زمین با مساحت کمتر از یک هکتار، نقشه نهایی یکان‌های شکل زمین برای طراحی شبکه قطعات نمونه تهیه شد. با توجه به پراکنش نامنظم و فواصل زیاد بین درختان بنه، برای هر یکان شکل زمین، چهار نقطه تصادفی به صورت رقومی (معادل چهار تکرار) طراحی شد و مختصات نقاط تصادفی یاد شده به GPS وارد شد و در منطقه موقعیت‌یابی انجام شد. در هر نقطه تصادفی، هفت اصله نزدیکترین درختان بنه به نقطه تصادفی دارای قطر برابرسینه مساوی و بیش از پنج سانتی‌متر، به عنوان درختان نمونه انتخاب شد. برای درختان نمونه، قطر برابرسینه، ارتفاع کل، ارتفاع تنه، ارتفاع تاج، قطر بزرگ تاج و قطر عمود بر آن اندازه‌گیری و وضعیت شادابی تاج ثبت شد. مقایسه نمایه‌های زیست‌سنجی مورد بررسی با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. مقایسه میانگین قطر برابر سینه، ارتفاع تنه، سطح تاج، ضریب قد کشیدگی درختان بنه با استفاده از آزمون تبعی توکی انجام شد. نتایج نشان داد ارتفاع از سطح دریا تنها فاکتور فیزیوگرافی تأثیرگذار بر قطر درختان بنه است. فاکتورهای فیزیوگرافی اثر معنی‌داری بر ارتفاع کل و ارتفاع تاج درختان بنه نداشتند. اثر شیب دامنه بر میانگین ارتفاع تنه معنی‌دار بود. برای نمایه سطح تاج، تفاوت میانگین‌ها در طبقه‌های شیب (05/0 > p) و اثر متقابل جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا (05/0 > p) معنی‌دار بود. از نظر شادابی تاج، اثر متقابل دوجانبه جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا (05/0 > p) و از نظر ضریب قدکشیدگی، اثر ارتفاع از سطح دریا از نظر آماری (01/0 > p) معنی‌دار بود. ارتباط نمایه‌های زیست‌سنجی درختان بنه