خلیل غلامی

هدف اصلی پژوهش اخیر، شناسایی، طبقه بندی و مطالعه ی موردی مؤلفه های بنیادی تدریس اثربخش در دانشگاه کردستان به عنوان بخشی از نظام تدریس در آموزش عالی با بهره گیری از دیدگاه های اساتید و دانشجویان است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر دانش شناختی مبتنی بر نظریه عمل گرایی و از جهت رویکرد مبتنی بر روش های آمیخته و از نظر راهبرد، همزمان است. داده ها در 2 مرحله مطالعه شدند: 1)گردآوری داده های کمی با اجرای پرسشنامه پژوهشگرساخته بر روی دانشجویان و اساتید برای مقوله بندی و تعیین اهمیت مؤلفه های تدریس اثربخش و 2)گردآوری داده های کیفی با بکارگیری مصاحبه نیمه ساختاریافته و عمیق بر روی اساتید برای تعمیق نتایج قبلی و یا استخراج مؤلفه های احتمالی جدید. جامعه آماری دربرگیرنده کلیه اساتید شاغل به آموزش (210نفر) و دانشجویان مشغول به تحصیل (7777 نفر) در دانشگاه کردستان در نیمسال دوم تحصیلی 91-90 است. نمونه گیری بخش کمی با روش طبقه ای برحسب جدول کوکران و حجم نمونه به تفکیک دانشکده ها برای اساتید (156نفر) و دانشجویان (383 نفر) محاسبه شد. حجم نمونه برای مصاحبه ها نیز 12 نفر بود که از طریق نمونه گیری به روش موارد خاص تا رسیدن به اشباع نظری انجام شد. تحلیل و تفسیر داده های کمی با استفاده از آزمون های آماری تحلیل عاملی اکتشافی با روش بیشینه مقدار، آزمون های تی یک نمونه ای و دونمونه ای، خی دو و تحلیل واریانس به کمک بسته آماری علوم اجتماعی انجام شد. داده های کیفی نیز از طریق تحلیل محتوای استقرائی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج بخش کمی پژوهش نشان می دهد که مؤلفه های بنیادی تدریس اثربخش از نظر دانشجویان شامل "مهارت های ارزشیابی پیشرفته"، "مهارت های پیشرفته تدریس" و "منش فردی اساتید" و از نظر اساتید، "مهارت های ارزشیابی پیشرفته" و "مهارت های ارتباطی پیشرفته" می باشند. همچنین در تحلیل عاملی مشترک دو گروه، "مهارت های ارتباطی پیشرفته"،"مهارت های پیشرفته تدریس" و "مهارت های ارزشیابی پیشرفته" استخراج شدند. نتایج بخش کیفی نیز بیانگر آن است که مقوله های اساسی تدریس اثربخش از نظر اساتید شامل "مهارت های ارتباطی (آموزشی و عاطفی)"، "خصوصیات فردی (اساتید و دانشجویان)"، "مهارت-های آموزشی (تدریس و ارزشیابی)" و "عوامل مداخله گر (اداری و محیطی)" است