جلال رستم زاده

آلودگی انگلی در ماهیان یکی از مشکلات در جمعیت های ماهیان پرورشی و طبیعی است که علاوه بر اثر روی ماهی، برخی نیز توانایی ایجاد بیماریزایی در انسان را دارند. هدف این مطالعه بررسی ویژگی های ریخت شناسی و مولکولی بادکش داران دیژن است. در این مطالعه، 300 عدد ماهی از 9 گونه در دو ایستگاه رودخانه و سد قشلاق در اطراف شهر سنندج از نظر آلودگی انگلی به بادکش داران دیژن از شهریور 1395 تا مرداد 1396 مورد بررسی قرار گرفتند. این ماهی ها شامل Capoeta damascina، Capoeta trutta، Hypophthalmichthys molitrix، Barbus lacerta، Alburnus mossulensis، Squalius cephalus، Garra rufa، Carassius auratus و Ciprinion tenuiradius می باشند. دو گونه متاسرکر دیژن از روی پوست، باله ها و عضلات ماهیان C. damascina، A. mossulensis، S. cephalus و G. rufa جداسازی شد. این متاسرکرها از لحاظ ریخت شناسی و میکروسکوپ الکترونی نگاره مورد شناسایی قرار گرفتند. بر این اساس متاسرکرهای که به شکل پیله زرد بودند در گونه ی Clinostomum complanatum قرار گرفتند و متاسرکرهایی که عامل لکه های سیاه روی پوست و باله های ماهی بودند در جنس Posthodiplostomum قرار گرفتند. در تجزیه و تحلیل تبارشناسی با استفاده از ژن ITS rDNA، چهار نمونه ی Clinostomum این مطالعه، همگی با C. complanatum در یک خوشه قرار گرفتند و بنابراین داده های مولکولی نیز تاییدی بر مطالعات ریخت شناسی بود. نمونه های C. complanatum با سایر گونه های Clinostomum ناحیه پالئارکتیک در یک دودمان قرار گرفتند. نزدیک ترین گونه به چهار نمونه Posthodiplostomum این مطالعه، یک نمونه از متاسرکر نوع neascus از هند بود. با توجه به اینکه این نمونه هند در مطالعه ای با نام Posthodiplostomum sp. معرفی شده بودند، بنابراین نمونه های این مطالعه نیز با نام Posthodiplostomum sp. معرفی می شوند. هویت این گونه زمانی مشخص می شود که نمونه بالغ این انگل در پرندگان ماهیخوار بررسی شود. این مطالعه اولین گزارش از آلودگی به C. complanatum و Posthodiplostomum sp. در استان کردستان بوده و همچنین اولین گزارش از C. damasccina، A. mossulensis و G. rufa می باشد. G. rufa دارای بیشترین درصد آلودگی به C. complanatum (%15) و A. mossulensis دارای بیشترین درصد آلودگی به Posthodiplostomum sp. (%47) بودند. بالاترین میانگ