جلال خورشیدی

در سال های اخیر در جهان و ایران جمعیت ارکید ها در معرض انقراض قرار گرفته و حفاظت از ارکیدها به یک موضوع جهانی تبدیل شده است. Ophrys straussii یکی از گونه های ثعلب خاکزی است. بذر ثعلب های خاکزی دارای جنینی کوچک و وزنی معادل 3/0 تا 14 میکروگرم می باشند. که فاقد هر گونه بافت ذخیره ای و دارای پوسته سختی است که باعث طولانی شدن دوره خواب آن ها می شود. این پژوهش با هدف بررسی جوانه زنی ناهمزیست بذر گونه Ophrys straussii در شرایط درون شیشه ای انجام شد. برای این منظور سه نوع محیط کشت ¼ MS ، Orchimax و Malmgren مورد استفاده قرار گرفت. صفات مورد مطالعه شامل درصد جوانه زنی و درصد زنده مانی پروتوکورم، درصد متورم شدن بذر، درصد تشکیل ریزوئید، درصد شاخساره زایی و درصد تشکیل گیاهچه بود. نتایج نشان داد که محیط کشت Malmgren با 88/83 درصد جوانه زنی مطلوب ترین محیط کشت بود. محیط های کشت ¼ MS با 86/65 درصد و Orchimax با 50/60 درصد در رتبه های بعدی قرار گرفتند و با محیط کشت Malmgren به طور معنی داری اختلاف نشان دادند. درصد زنده مانی پروتوکورم ها روی محیط کشت پایه MS ¼ با گذشت زمان کاهش یافت و پس از 80 روز از 56/91 درصد به 2/62 درصد رسید. متورم شدن بذرها، تشکیل ریزوئید، شاخساره زایی و تشکیل گیاهچه روی محیط کشت Malmgren بهتر از محیط های کشت ¼ MS و Orchimax بود. می توان بیان کرد که ترکیبات محیط کشت پایه تاثیرات معنی داری روی جوانه زنی بذر، درصد زنده مانی پروتوکورم ها، تشکیل ریزوئید، شاخساره زایی و تشکیل گیاهچه می گذارند.