تغییر کاربری اراضی یکی از دخالت های مهم بشر در اکوسیستم های طبیعی بوده که منجر به بروز تغییراتی قابل توجه در ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک می شود. ساختمان خاک به تغییر کاربری اراضی و شیوه های مدیریت اراضی بسیار حساس می باشد. این در حالی است که ساختمان خاک با اثر بر چرخه کربن و دیگر عناصر غذایی، جریان آب در خاک و ذخیره آن، تهویه، فرسایش و فعالیت بیولوژیکی خاک، در رشد گیاه و تولید بهینه آن تأثیر بسزایی دارد. هدف از این پژوهش بررسی اثرات تغییر کاربری اراضی بر پایداری خاکدانه های خاک می باشد. بدین منظور در سه کاربری مرتع، جنگل و اراضی زراعی در منطقه بانه استان کردستان سه ایستگاه به طور تصادفی انتخاب شد. در هر ایستگاه با کاربری معین، از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی متری نمونه هایی دست خورده و دست نخورده در سه تکرار برداشت شده و در آزمایشگاه مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. نتایج حاصل نشان داد که پایداری خاکدانه ها در جنگل و اراضی زراعی به طور معنی داری نسبت به مراتع بیشتر است. جنگل و مرتع به ترتیب با 2.00 و 1.32mm دارای بیشترین و کمترین مقدار میانگین وزنی قطر (MWD) خاکدانه ها می باشند. همچنین کاربری جنگل دارای بیشترین خاکدانه های پایدار در آب در اندازه 8-2 میلی متر می باشند. خاکدانه های در اندازه 0.25-0.053 و کمتر از 0.053 میلی متر در کاربری های زراعی و مرتع بیشتر از جنگل بوده است. کاهش پایداری خاکدانه ها و مواد آلی در اراضی زراعی و مراتع در مقایسه با جنگل، این مناطق را بیشتر مستعد فرسایش آبی می کند.
