حبیب الله محمدی

دریاچه‎ها و مخازن سدها، به‌عنوان مهم‎ترین منابع آب‎شیرین به‌شمار می‌آیند. این اکوسیستم‎ها، با اهداف مختلفی مورد استفاده قرار گرفته و زیستگاه مهمی را برای ارگانسیم‌های آبزی؛ خصوصاً پلانکتون‌ها و ماهیان ایجاد می‎کنند. در این راستا، مطالعه حاضر به‌منظور بررسی جوامع زیستی فیتوپلانکتونی و زئوپلانکتونی دریاچه سد گاران مریوان، به‌اجرا درآمد. نمونه‌برداری به‌صورت فصلی و در طی سال‌های 1397-1396، در 4 ایستگاه در موقعیت‌های مختلف دریاچه انجام شد. با توجه به عمق ایستگاه، در ایستگاه‌های ورودی شامل ایستگاه‌های 1 و 4 فقط از لایه سطحی و در ایستگاه‌های 2 و 3 واقع در بدنه دریاچه سد از سه لایه (لایه سطحی، لایه میانی و 1 متر بالای بستر) نمونه‌برداری صورت گرفت. سپس نمونه‌های آبی در فرمالین 4 درصد تثبیت و به‌منظور بررسی‌های بیشتر به آزمایشگاه منتقل شدند. محاسبه‌ تراکم‌ جعمیتی و شناسایی ‌فیتوپلانکتون‌ها و زئوپلانکتون‌ها براساس کلیدهای شناسایی معتبر صورت گرفت. در مجموع 31 جنس، 28 خانواده و 6 شاخه شناسایی شدند. نتایج نشان داد که بیشترین فراوانی گروه‎های فیتوپلانکتونی در فصل بهار (5/1452±25/1320 سلول در میلی‎لیتر) و کمترین آن‎ نیز در فصل پاییز (5/231±5/309 سلول در میلی‎لیتر) مشاهده شد. همچنین 2 شاخه، 9 خانواده و 16 جنس و گونه از جوامع زئوپلانکتونی شناسایی شدند که 9 گونه و جنس متعلق به شاخه Rotifera و 7 گونه و جنس متعلق به شاخه Arthropoda بود. همچنین بیشترین و کمترین تراکم مربوط به ایستگاه یک با 5/4±5/59 و ایستگاه 2 با مقدار 44/1±36/16 عدد در لیتر مشاهده شد. نتایج، حضور زئوپلانکتون‌های بزرگ جثه‌ای از جمله Ascomorpha saltan، Daphnia magna و Cyclops sp. (قدرت فیلترخواری بالا) را نشان داد که می‌توانند رقیبی جدی برای ماهیان فیتوپلانکتون‌خوار و تولیدات اولیه دریاچه باشند و نیاز است با ماهیان زئوپلانکتون‌خوار جمعیت آن‌ها متعادل شود