فخرالدین معروفی نقدهی

سازمان ها نظام های اجتماعی هستند که اگرکسی بخواهد در آنها کارکند باید به شیوه کارکردن آنها آگاهی یابد. سازمان ها دانش و نیروی کار، فناوری و معنویت را با هم در می آمیزند. جامعه امروز برای پایایی خود به سازمان ها وابسته است. رفتار انسان درسازمان ها دور از پیش بینی است چراکه رفتار از درون نیازهای ریشه دار سرچشمه می گیرد (محمدزاده، مهروژان، 1375(. اصطلاح "روابط انسانی" مفهوم وسیعی است که به تعامل میان انسان ها با توجه به موقعیتی که در آن قرار دارند و سعی و کوشش آنان برای نیل به هدف مشترک از طریق کنش متقابل اشاره می کند. اما "رفتار سازمانی" اصطلاح ظریف و دقیق تری است که تحت مفهوم کلی و وسیع روابط انسانی قرار می گیرد. " رفتار سازمانی علمی است که درصدد توصیف، درک وپیش بینی رفتار انسانی در محیط سازمان های رسمی می باشد" (آونز، ترجمه سلیمی ، 1382، ص32). در واقع رفتار سازمانی کاربرد دانش دربارۀ چگونگی رفتار افراد در سازمان هاست. حال در مقابل رفتار سازمانی که به تأثیر سازمان وگروه بر اداراکات، احساسات و عملکرد کارکنان، تأثیر محیط بر سازمان و منابع انسانی و اهداف آن می پردازد، پدیده ناهنجاری سازمانی (سؤرفتار سازمانی)وجود دارد که به عقیده ریچاردز (2008) پدیده ای ویژه و برجسته در مطالعات سازمانی قرن بیستم بوده و در دهه اول قرن بیست و یک نیز دنبال شده است. به عقیده ی واردی و ویتز (1996) ناهنجاری سازمانی به "هر اقدام یا فعالیت که توسط فرد/افراد سازمان/ سازمان هایی که به هنجارها و انتظارات مشترک سازمانی و یا هسته ارزش های اجتماعی، اداره مناسب آداب و رسوم و معیارها بی اعتنا هستند وآنرا نقض می کنند" گفته می شود. لذا ناهنجاری سازمانی مواردی همچون کم کاری ، اتلاف وقت، کندکاری ، امتناع از تلاش ، اعمال نادرست در محل کار، کارشکنی، سؤاستفاده از ظرفیت و امکانات سازمان و نظایر اینها را در بر می گیرد. به نظر ریچاردز ( 2008 ) از ویژگی های اصلی ناهنجاری سازمانی می توان به مقاومت های ضعیف و خرابکاری، اتلاف وقت و کارشکنی اشاره کرد. به عبارت ساده تر، در بحث از ناهنجاری سازمانی محققان بدنبال دلایل این موضوع و کسب یک تصویر واقعی از زندگی سازمانی هستند، رفتارهایی که با هنجارهای حرفه ای منطبق نیستند (واردی ، ویتز، 2004 ). از این رو، رفتارهای واقع شده در ورای محدوده قابل قبول رفتار حرفه ای ناهنجاری سازما