بهمن بهرام نژاد

سیاه دانه یکی از گیاهان دارویی مهم متعلق به خانواده Ranunculaceaeمی باشد که انواع متعددی از متابولیت های ثانویه شامل مونو ترپن ها و تری ترپن ها را تولید می کند که در صنعت و پزشکی کاربرد دارند. در این پژوهش بیان نسبی برخی ژن های کلیدی مسیر ترپن ها شامل یک ژن مونوترپن سنتازی(MTS) ، ژرانیل دی فسفات سنتاز (GDS)، بتاآمیرین سنتاز (βAS) و اسکوآلن اپوکسیداز (SQE) تحت تیمار متیل جاسمونات در سیاه دانه بررسی شد. متیل جاسمونات با غلظت 1/0 میلی مولار روی برگ های سیاه دانه که در شرایط رشدی گلخانه ای قرار داشتند محلول پاشی شد و در زمانهای 0، 4، 8، 24، 48 و 72 ساعت نمونه برداری انجام شد. بعد از استخراج RNAو سنتز cDNA واکنش RT-PCR توسط آغازگرهای اختصاصی ژن های مختلف انجام شد. نتایج حاصل از RT-PCR نیمه کمی نشان داد که الگوی بیان ژن ژرانیل دی فسفات سنتاز متفاوت از سه ژن دیگر بود. بیان نسبی برای ژن ژرانیل دی فسفات سنتاز 4 ساعت پس از اعمال تیمار به حداکثر رسید و در 8 ساعت نیز در همان سطح باقی ماند و سپس میزان بیان این ژن در ساعات بعد کاهش یافت. الگوی بیان برای سه ژن مونوترپن سنتاز، بتاآمیرین سنتاز و اسکوآلن اپوکسیداز مشابه و دارای روند صعودی بود. نتایج حاصل از اعمال تیمار متیل جاسمونات نشان داد که تمام ژن های مورد مطالعه در این تحقیق در اثر متیل جاسمونات القاء می شوند که می تواند به‎دلیل نقش ترپن ها در مسیرهای دفاعی و انتقال پیام باشد. در نتیجه می توان تیمار متیل جاسمونات را برای القای مسیر بیوسنتزی ترپن‎ها و بررسی آنزیم ها و متابولیت‎های مرتبط با متابولیسم ترپنوییدها پیشنهاد کرد.