امجد فرزین پور

مطالعه حاضر در قالب چهار آزمایش انجام گردید. هدف این مطالعه بررسی تاثیر افزودن عصاره های آبی، متانولی و اتانولی گیاه خرفه به عنوان آنتی اکسیدان (آزمایش دوم) و نیز ترکیب آنها با سیستئین (آزمایش سوم) و ترهالوز (آزمایش چهارم)، در رقیق کننده انجمادی بر کیفیت اسپرم انزالی بز مرخز در طی فرآیند انجماد-یخ گشایی بود. در آزمایش اول، پس از خشک شدن گیاه خرفه، عصاره گیری توسط آب، متانول و اتانول صورت گرفت و سپس ترکیب شیمیایی این عصاره ها مورد ارزیابی قرار گرفت. مقادیر کل ترکیبات فنولی، فلاوونوئیدی و آلکالوئیدی در عصاره متانولی بالاتر (05/0> P) از عصاره های آبی و اتانولی خرفه بود. همچنین، عصاره اتانولی نسبت به عصاره های آبی و متانولی منجر به استخراج میزان بالاتری (05/0> P) از مقادیر کل ترکیبات کاروتنوئیدی و ویتامین E شد. در آزمایش دوم، تیمارها شامل رقیق کننده حاوی 25، 50 یا g/mlµ 100 عصاره آبی، 25، 50 یا g/mlµ 100 عصاره متانولی و 25، 50 یا g/mlµ 100 عصاره اتانولی بود. رقیق کننده کنترل بدون افزودنی بود. تیمارهای حاوی g/mlµ 50 عصاره آبی، متانولی یا اتانولی، درصدهای بالاتری از تحرک کل، زنده مانی و فعالیت میتوکندری و درصد کمتری از مالون دی آلدئید را نسبت به گروه کنترل نشان دادند (05/0> P). تیمار حاوی g/mlµ 50 عصاره متانولی منجر به بالاترین تحرک کل و کمترین سطح مالون دی آلدئید در مقایسه با سایر تیمارها شد (05/0> P). همچنین، تیمار حاوی g/mlµ 50 عصاره متانولی در مقایسه با گروه کنترل منجر به افزایش معنی دار اسپرم های زنده، سلامت غشاء و DNA و کاهش معنی دار اسپرم های آپوپتوز و مرده گردید (05/0> P). در آزمایش سوم، تیمارها شامل رقیق کننده حاوی g/mlµ 50 عصاره آبی، متانولی یا اتانولی، رقیق کننده حاوی mM 10 سیستئین (سطح مطلوب بدست آمده از مطالعه قبل) و رقیق کننده حاوی mM 10 سیستئین + g/mlµ 50 عصاره آبی، متانولی یا اتانولی (سطح مطلوب عصاره ها بدست آمده از آزمایش دوم) بودند. رقیق کننده کنترل بدون افزودنی بود. همه تیمارها باعث بهبود تحرک کل، زنده مانی، فعالیت میتوکندری و کاهش سطح مالون دی آلدئید نسبت به کنترل شدند (05/0> P). در تیمارهای ترکیبی، تحرک پیش رونده، میانگین سرعت در مسیر منحنی، تعداد اسپرم زنده و سلامت غشاء، DNA و آکروزوم نسبت به کنترل افزایش یافت (05/0> P). میانگین سرعت در مسیر مستقیم، خطی بودن جنبایی، زنده مانی و سلامت DNA در تیمار ترکیبی سیستئین + g/mlµ 50 عصاره متانولی بالاتر از تیمار سیستئین بود (05/0> P). از میان تیمارها، تیمار سیستئین + g/mlµ 50 عصاره متانولی بالاترین درصد تحرک کل، فعالیت میتوکندری و کمترین درصد مالون دی آلدئید را نشان داد (05/0> P). در آزمایش چهارم، تیمارها شامل رقیق کننده حاوی mM 100 ترهالوز (سطح مطلوب بدست آمده از مطالعه قبل)، رقیق کننده حاوی mM 10 سیستئین + g/mlµ 50 عصاره متانولی (مطلوب ترین عصاره در ترکیب با سیستئین از آزمایش سوم) و رقیق کننده حاوی g/mlµ 50 عصاره متانولی + mM 10 سیستئین + mM 100 ترهالوز بودند. رقیق کننده کنترل بدون افزودنی بود. همه تیمارها باعث افزایش تحرک کل، میانگین راستی مسیر طی شده، خطی بودن جنبایی، زنده مانی، سلامت غشاء، سلامت آکروزوم، فعالیت میتوکندری، اسپرم زنده و کاهش مالون دی آلدئید نسبت به کنترل شدند (05/0> P). در تیمارهای ترکیبی میانگین سرعت در مسیر مستقیم و سرعت در مسیر منحنی و سلامت DNA افزایش و اسپرم های آپوپتوتیک و مرده نسبت به کنترل کاهش نشان دادند (05/0> P). تیمار حاوی g/mlµ 50 عصاره متانولی + mM 10 سیستئین + mM 100 ترهالوز منجر به افزایش تحرک کل و سلامت غشاء نسبت به تیمار حاوی ترهالوز گردید (05/0> P). از میان تیمارها، تیمار حاوی g/mlµ 50 عصاره متانولی + mM 10 سیستئین + mM 100 ترهالوز بالاترین (05/0> P) میزان زنده مانی را نشان داد. بطور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره متانولی بیشتر از سایر عصاره ها در بهبود کیفیت اسپرم منجمد بز موثر بود. همچنین نتایج نشان دهنده اثرات بهتر به هنگام مکمل سازی رقیق کننده انجمادی اسپرم بز با ترکیبی از عصاره متانولی خرفه، سیستئین و ترهالوز بود.