|
عنوان
|
واکاوی تغییرات گردش جوی موثر بر تاخیر زمانی بارش فراگیر و موثره پاییزه
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
همدیدی، گردش جو، امواج باد غربی، پرفشار جنب حاره، بارش موثر پاییزه
|
|
چکیده
|
بادهای غربی محرک اصلی بارش ایران زمین است که تغییرات مکانی آن پارامتری مهم جهت شناسایی تمایز فضایی و زمانی بارش است، به‌ویژه نقش آن در توزیع زمانی بارش‌های پاییزه همزمان با آغاز سال آبی، اهمیت زیادی دارد. بارش زودرس و دیررس فصل پاییز معیاری مناسب برای شروع کشت محصولات پاییزه(دیم) است. در راستای تبیین نقش تغییرات گردش جوی بر تاخیر زمانی بارش‌های پاییزه از داده‌های بارش، الگوهای جوی و شاخص‌های تموج و شدت و سطح پرفشار جنب حاره بهره گرفته شد. نتایج بیانگر تضعیف امواج باد غربی به دلیل تغییرات مکانی پرفشار جنب حاره است. کاهش تموج در ماه اکتبر با تاخیر زمانی بارش و کوتاه شدن روزهای بارانی همراه بوده است. تاخیر در پسروی جنوبی پرفشار جنب حاره با تاخیر 20 روزه و کاهش 7 میلی‌متری بارش ماهانه و در نهایت کاهش 15 میلی‌متری بارش پاییزه همراه است. از لحاظ همدیدی نیز تاخیر زمانی بارش، با ناهنجاری مثبت ارتفاع ژئوپتانسیل و تقویت پرفشار همراه شده است. این شرایط در فاز منفی نوسان انسو(لانینا) بیشتر از فاز مثبت اتفاق می افتد. گرایش کلی بارش‌ها اوایل پاییز به کمتر از نرمال طبیعی خود است بطوریکه از مقدار بارش در نیمه اول پاییز کاسته شده و بر مقدار آن در نیمه دوم افزوده شده است. جابجایی زمانی بارش موثر پاییزه(از اکتبر به نوامبر) به دلیل فراهم شدن شرایط مناسب ناپایداری با افزایش بارش همراه شده است. تاخیر زمانی بارش پاییزه با کوتاه شدن دوره بارشی، کاهش بارش پاییزه و سالانه و در نهایت خشکسالی همراه شده است.
|
|
پژوهشگران
|
زهرا حجازی زاده (نفر اول)، محمد دارند (نفر دوم)، بهلول علیجانی (نفر سوم)، محمد حسین ناصر زاده (نفر چهارم)، نبی میرزایی (نفر پنجم)
|